ساده ترین و آسان ترین راه تشخیص سلامت بدن، نگاه کردن به زبان است و پزشکان چینی از این راه به شناسایی بیماری می‌پردازند. پزشکان باستان نیز با نگاه کردن به زبان افراد، پی به بیماری آنها می‌بردند. زبان شامل آب، الکترولیت‌ها، ماده مخاطی و آنزیم‌هاست و از آنجایی که بخش بسیار حساس بدن می‌باشد، با هر تغییر کوچک فیزیکی، به سرعت ظاهرش تغییر می‌کند. در میان پزشکان چینی، زبان مثل یک نقشه برای شناسایی مشکلات مربوط به تمام اجزای درونی بدن است. زبان نیز همانند صورت به پنج عنصر تقسیم می‌شود که این عناصر مطابق با بخش‌های داخلی بدن هستند.
روبه‌روی آیینه بایستید و به زبان خود نگاه کنید. نوک زبان مربوط به محدوده عنصر آتش است. درست بعد از نوک زبان محدوده عنصر فلز شروع می‌شود. قسمت انتهای زبان نیز محدوده عنصر آب است. کناره‌های زبان عنصر چوب و قسمت میانی زبان عنصر خاک می‌باشد. سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه باید جای این عناصر را روی زبان مشخص کرد و از طریق آنها پی به همه این موارد برد؟
نشانه‌ها و علائم زبان در حالت طبیعی باید صورتی رنگ و عضلانی باشد و هیچ آسیبی از جانب دندان‌ها به آن وارد نشود. یک لایه نازک مواد بزاقی همواره سطح زبان را می‌پوشاند. وقتی که رنگ و شکل این ماده بزاقی تغییر کند، نشان می‌دهد که فرد بیمار است.
رنگ زبان وقتی زبان تیره‌تر می‌شود و از صورتی کمرنگ به قرمز مایل به بنفش، تغییر رنگ دهد، نشان‌دهنده بالا رفتن دمای بدن است. داشتن تب، به معنی التهاب، عفونت و بیش فعالی یکی از ارگان‌های بدن می‌باشد. وقتی که رنگ زبان روشن‌تر می‌شود و از صورتی به سمت سفید می‌رود، نشان می‌دهد که یا سرما خورده‌اید یا کم‌خونی دارید و یا سطح انر?ی بدن‌تان کاهش چشمگیری یافته است. بسیاری از افراد عملکرد سیستم دفاعی بدنشان بسیار ضعیف است و این مسأله در نهایت موجب سندرم خستگی مزمن یا شیمی درمانی در آنها می‌شود. بیشتر این افراد زبان‌شان بسیار کمرنگ است که نشان می‌دهد سطح انر?ی بدنشان بسیار پایین می‌باشد.
مواد بزاقی پوشاننده سطح زبان غلظت زیاد مواد بزاقی و رنگی شدن آنها و حتی نبود ماده بزاقی روی سطح زبان، نشان‌دهنده برخی مشکلات است. وقتی که مواد بزاقی زبان غلیظ‌تر می‌شود، علامتی است از عدم تعادل در سیستم گوارش بدن و وقتی این مواد غلیظ دلمه‌ای می‌شوند، نشان می‌دهند که سیستم دفاعی بدن بسیار ضعیف شده است.
اگر این مواد به رنگ زرد باشند، احتمال عفونت یا التهاب در قسمتی از بدن وجود دارد. کاهش بیش از حد این ماده بزاقی، معمولا حاکی از ضعیف شدن یکی از ارگان‌های اصلی بدن می‌باشد.
۱- نوک زبان: نوک زبان محدوده عنصر آتش است و با عملکرد قلب مطابقت دارد. این بخش از زبان سلامت فیزیکی و روحی قلب را نمایش می‌دهد. در پزشکی چینی گفته می‌شود که روح در قلب مسکن دارد. استرس و نگرانی موجب به وجود آمدن نقطه‌های قرمز رنگ روی نوک زبان می‌شود. افزایش دمای بدن، نشان‌دهنده سرعت زیاد عملکرد قلب است که منجر به استرس و هیجان زیاد می‌گردد.
۲- کناره‌های زبان: کناره‌های زبان محدوده عنصر چوب هستند. اگر در اثر تماس دندان‌ها با کناره‌های زبان فرم دندان‌ها روی این قسمت‌ها ایجاد شود، به این معناست که کبد خوب کار نمی‌کند. در این‌گونه مواقع ممکن است در کناره‌های زبان نقاط سبز – آبی یا بنفش کوچکی مشاهده بشود که این نقاط ریز رنگی نشان‌دهنده وجود یک بیماری جدی هستند. نقاط بنفش در ناحیه عنصر چوب اغلب نشان می‌دهند که فرد از انر?ی بسیار پایین، ناراحتی و درد، باد کردگی پایین دنده‌ها و نفخ شکم رنج می‌برد. این افراد حتما باید به متخصص کبد مراجعه کنند؛ زیرا در بسیاری مواقع این علائم نشان‌دهنده سرطان کبد و یا از کار افتادگی ۷۰ درصد کبد می‌باشند.
۳- ناحیه بعد از نوک زبان: این ناحیه مربوط به عنصر فلز است و عملکرد دستگاه تنفسی و سیستم ایمنی بدن را نشان می‌دهد. وقتی که رنگ این قسمت مایل به قرمز می‌شود و یا نقاط قرمز ریز روی این قسمت به وجود می‌آید، به این معنی است که عفونت دستگاه تنفسی در راه است و قسمتی از بدن حتما عفونت دارد. زردی و رنگ پریدگی این بخش از زبان نشان‌دهنده ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌باشد. در عفونت‌‌های قارچی ریه‌ها، ممکن است ماده بزاقی قهوه‌ای مایل به سیاه سطح این قسمت را بپوشاند. این علامت در بیشتر افرادی که مبتلا به زخم ریه هستند، مشاهده می‌شود.
۴- بخش مرکزی زبان: این بخش از زبان مربوط به عنصر خاک است و عملکرد شکم، طحال و پانکراس را نشان می‌دهد. مشکلات مربوط به سیستم گوارشی بیشتر در این قسمت از زبان دیده می‌شود. برگشت اسید معده و مری که موجب ناراحتی فرد و بیداری در طول شب می‌شود، ممکن است با قرمز شدن این ناحیه و زرد شدن ماده بزاقی مرکز زبان همراه باشد. تغییرات بسیار کوچک در این ناحیه، نشان‌دهنده مشکلات گوارشی است. این بخش از زبان خود را در آیینه به دقت نگاه کرده و در صورت مشاهده این علائم حتما به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
۵- انتهای زبان: ناحیه انتهایی زبان مربوط به عنصر آب بوده و عملکرد بسیاری از ارگان‌های بدن را نشان می‌دهد که مهم‌ترین آنها کلیه‌ها و مثانه است و شامل سیستم هورمونی و غدد جنسی نیز می‌شود. دو برآمدگی کوچک در انتهای زبان برای تشخیص طعم غذاهاست. غلظت و زردی مایع بزاقی این قسمت از زبان در زنان، نشان‌دهنده عفونت مثانه است. به این افراد توصیه می‌شود روزانه ۱۲-۸ لیوان آب بنوشند، ۵۰۰۰ میلی‌گرم ویتامین C مصرف کنند و آبمیوه قره‌قاط بخورند. این ر?یم به جلوگیری از عفونت مثانه کمک می‌کند.
