از دید تاریخی: جنبش و نهضت فکری مختص قرن 16 است. وی?گی این جنبش تمجید از دوران قدیم و تمایل به شکوفایی کامل انسان می باشد. اومانیسم به بزرگترین تفکر عقیده ای آن زمان یعنی رنسانس مربوط می شود. اومانیست ها به مطالعه روی متون اصلی و اوریجینال ترجمه و ویرایش آثار قدیم یونان و لاتین می پرداختند.
از دید فلسفی: هر تفکری که به انسان عالی ترین ارزش را بدهد او مانیسم گفته می شود. بنابراین نویسندگانی که در آثارشان از عقیده والای انسان و حفظ حقوق او ولزوم شکوفایی او سخن گفته اند اومانیست هستند. برخی متفکران بکاربردن وا?ه اومانیسم را در خصوص مسیحیت – به این دلیل که بالاترین ارزش خداست-رد می کنند. در مکتب مارکسیسم نیز بکاربردن این وا?ه – به این دلیل که بالاترین ارزش انسانیت است نه انسان- رد می شود.