مقدمه در سیستمهای مختلف دولتی و خصوصی برای هر دستگاه عمر مفیدی در نظر می‌گیرند. در داخل کشور عمر مفید هر سیستم کامپیوتری را سه سال فرض می‌کنند. بنابراین پس از هر دوره سه‌ساله سیستم‌‌ها باید ارتقا پیدا کنند. این اصل بر اساس توسعه تکنولووی و تغییرات آن در صنعت مشخص شده است. این دوره زمانی برای تخصص‌های مختلف متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال در شرکتی که فعالیت گسترده‌ای در زمینه انیمیشن دارد، این دوره کمتر از 18 ماه تعریف می‌شود. با این مقدمه بحث جدیدی را درباره ارتقای سخت‌افزاری آغاز می‌کنیم که قسم اول آن در ادامه تقدیم می‌شود.
چرا ارتقا؟ کامپیوترهای امروزی از حالت تشریفاتی گذشته خود خارج شده و به نوعی به مرکز مدیریت سیستمهای دیجیتال منزل یا محل کار تبدیل شده‌اند. بنابراین باید از سیستمهای متنوع با کارکردهای مختلف به سهولت پشتیبانی کنند. از سوی دیگر نوع فعالیت‌هایی که برای کامپیوتر تعریف می‌شوند در طی دو سه سال اخیر بیشتر شده است. و آخر اینکه بخش‌های جانبی تغییرات و رشد محسوسی داشته‌اند و برای استفاده از آن‌ها مجبور به ارتقا خواهیم بود. به‌عنوان مثال برای استفاده از پخش‌کننده‌های موسیقی نیازمند کامپیوتری هستیم که رابط USB داشته باشد. در مادربردهای خیلی قدیمی خبری از این رابط وجود ندارد، یا جابه‌جایی اطلاعات در سه چهار سال اخیر با دیسک‌های فلاپی مرسوم بود که در دو سال اخیر دیسک‌های CD جای آن را گرفتند، اما افزایش حجم اطلاعات قابل‌حمل ایجاب می‌کند که سیستمهای موجود از دیسک‌های DVD پشتیبانی کنند. به‌طور حتم تا چهار سال دیگر پشتیبانی از دیسک‌های با ظرفیت HD-DVD یا Blue-ray امری حتمی و مسلم قلمداد خواهد شد. اگر از این منظر به مبحث ارتقا نظری بیفکنیم، اعمال تغییرات در کامپیوترهای موجود منطقی‌تر و هزینه‌های آن توجیه خواهند داشت.
اولویت با چیست؟ اولویت از دیدگاه ما با هزینه‌ای است که می‌توان تحمل کرد. گاهی اوقات هزینه ارتقا آنقدر بالاست که توجیه اقتصادی نداشته و تغییر سطح سخت‌افزاری و تهیه یک سیستم کامل منطقی‌تر نشان خواهد داد. با لحاظ کردن موضوع هزینه‌ها، اولویت با قطعات چندمنظوره است. در داخل کامپیوتر شما قطعه‌ای به نام مادربرد وجود دارد که کوچک‌ترین تغییر در آن موجب اخلال در سیستم خواهد شد، چراکه قطعات پردازنده، حافظه، کارت گرافیک، منبع تغذیه، هارددیسک، مودم، کارت صدا و... به موقعیت‌های فیزیکی خود به شدت وابسته هستند و هر گونه تغییر در مدل مادربرد موجب نشان‌دار شدن این قطعات به‌عنوان موجودی اضافی خواهد شد. در این مورد دقت فراوانی داشته باشید که به‌طور عمومی و به‌عنوان نتایج تجربه‌های چندین‌ساله، هرگاه هزینه ارتقای سخت‌افزاری دستگاه بیش از 30 تا 40 درصد یک سیستم کامل با پشتیبانی از همان تخصص‌ها شود، قدم در راه اشتباهی خواهید گذاشت. به‌عنوان مثال اگر قیمت یک دستگاه کامل را که برای پشتیبانی از امور گرافیکی سه‌بعدی طراحی شده است یک میلیون تومان فرض کنیم، تا سه سال آینده میزان هزینه برای ارتقا در حافظه، پردازنده، کارت گرافیک یا قطعه لازم دیگر برای این دستگاه حداکثر بین 300 تا 400 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود. این مورد در سیستم خانگی که قیمت مجموعه کامل آن 500 هزار تومان است حداکثر تا 200 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود.
از کجا آغاز کنیم؟ تشخیص اولویت‌ها و نقطه آغاز ارتقا امری تخصصی است که به کمی هوشمندی و کوله‌باری از تجربه نیاز دارد. به‌عنوان مثال در مادربردهای کنونی چند تغییر عمده در جایگاه قطعات پدیدار شده که امر ارتقا را پیچیده‌تر کرده است. با توجه به وضعیت معیشتی عموم جامعه، اگر یک دوره پنج‌ساله را برای لزوم ارتقا در نظر بگیریم، شاهد تغییرات عمده‌ای در قطعات خواهیم بود. سوکت پردازنده‌های اینتل از 423 پین به 487 پین و هم‌اکنون به‌صورت 775 پینی تغییر کرده، سوکت پردازنده‌های AMD نیز از سوکت 462 پینی به 754 پینی، سپس به 939 پینی و هم‌اکنون به سوکت 940 پینی AM2 تغییر کرده است. شکاف 168 پینی حافظه‌ها به شکاف 184 پینی و هم‌اکنون به شکاف 240 پینی DDR2 تغییر یافته است. این موضوع در قطعات دیگر نیز اتفاق افتاده و موجب شده است که هزینه‌های ارتقا افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. در مقاله آینده با چند مثال عملی، مبحث ارتقا در سیستمهای خانگی را پی‌گیری خواهیم کرد. قبل از آن ظرفیت‌های مالی خود را ارزیابی کنید تا موضوع ارتقا مشکل‌ساز نشود!
