آنچه گذشت در سه قسمت گذشته درباره مبانی من‌درآوردی ارتقا صحبت کردیم و کلی حرف‌های خوب و جانانه درباره ماهیت ارتقا و فلسفه وجودی آن زدیم. اگر به یاد داشته باشید قول دادیم که از این هفته به‌صورت عملی وارد گود شده و حرف حساب خواهیم زد. قبل از اینکه وارد بحث شویم، توصیه می‌کنم پول‌های توجیبی خود را شمارش کنید تا در میانه ماجرا حواستان جمع باشد!
نقطه آغاز اغلب دوستان بنده معتقدند که برای آغاز باید تکلیف خود را با پردازنده مشخص کرد. برخی دیگر از ایشان، انتخاب مادربرد را نقطه آغاز می‌دانند. البته هستند کسانی که پشتیبانی از بازی‌ها را در اولویت قرار می‌دهند و هر چیزی که موجب ارتقا گرافیکی سیستم شود مناسب می‌دانند. شاید نظر شما چیز دیگری باشد، اما هرچه باشد باید دلیل و منطق داشته باشید. نمی‌شود که پول بی‌زبان را هزینه عشق به پردازنده، کارت‌گرافیک یا مادربرد کرد، می‌شود؟ به نظر شخص شخیص خودم اولویت را خواسته‌های شما تعیین می‌کند، اما از آن‌جا که قرار شد صریح صحبت کنیم، اعلام می‌کنم که در دنیای من چیپ‌ست مادربرد و نه خود مادربرد در مقام اول توجه قرار دارد. متاسفانه این موجود کارآمد آن‌چنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. باور کنید بیش از نیمی از شمایی که این سطور را مطالعه می‌کنید معتقد به اولویت و اهمیت پردازنده هستید، نیستید؟ پردازنده تنها موتور پردازشی سیستم بوده و تمام امور فرهنگی، هنری، اقتصادی، سیاسی، کیفی، هماهنگی و کنترلی در کنف اختیار چیپ‌ست اصلی مادربرد قرار دارد. به مادربردها و تفاوت قیمت‌ها توجه کنید. از خود بپرسید که چه چیزی باعث شده است که دو مادربرد با امکانات جانبی تقریبا مشابه، اختلافی بیش از پنجاه هزار تومان داشته باشند؟ به‌طور حتم پاسخ شما چیپ کنترلی شبکه یا شکاف بیشتر PCI Express نخواهد بود. تنها پاسخ منطقی به تفاوت چیپ‌ست‌ها اشاره خواهد داشت. توانایی پشتیبانی از انواع پردازنده‌ها، قطعات حافظه و حفظ پایداری سیستم توسط کارایی چیپ‌ست اصلی سیستم که Northbridge خوانده می‌شود مشخص خواهد شد. توانایی کنونی و انعطاف چیپ‌ست زمان تغییرات را افزایش خواهد داد. منظور از زمان تغییراتی که عنوان کردم به دوره‌ای مربوط می‌شود که شما کماکان امکان ارتقا پردازنده، قطعات حافظه، کارت‌گرافیک و قطعات جانبی دیگر را داشته باشید. به‌عنوان مثال، توانایی چیپ‌ست‌ها مشخص می‌کند که سیستم شما از ارتقا حافظه کنونی DDR2 667 به‌حافظه‌های DDR2 1066 پشتیبانی خواهد کرد؟ امکان خرید و نصب پردازنده Core 2 Duo E6400 برای شما ممکن خواهد بود؟ شکاف‌های حافظه مادربرد شما از قطعات دو گیگابایتی پشتیبانی خواهند کرد؟ امکان استفاده از کارت‌های گرافیکی جدید ممکن خواهد بود؟ و قس علی هذه! هزار پرسش و امکان دیگر وجود دارد که پاسخ بسیاری از آن‌ها در توانایی چیپ‌ست مادربرد نهفته است. از دید نگارنده، خرید پردازنده و سپس جست‌وجو برای یافتن مادربرد مانند دکمه خریدن و کت‌و شلوار دوختن است. بنابراین توصیه می‌کنم که اول نیاز خود را مشخص و در ادامه آن چیپ‌ست مناسب را انتخاب کنید. بدین نکته نیز توجه داشته باشید که این گفته وحی منزل نیست که در آن لغزش نباشد، بلکه نتیجه تجربیات شخصی بنده است که احتمال اشتباه در آن کم نیست!
قدم اول برای گام برداشتن از نقطه آغازین و قدم برداشتن لازم است تا تکلیف خود را با امکاناتی که مادربردها در اختیار شما قرار می‌دهند مشخص کنید. چیپ‌ست‌ها ویوگی‌های مشخص و تعریف شده دارند که طراحان را قادر به توسعه امکانات می‌کند. برخی از سازندگان، این امکانات را در حد کمال استفاده کرده و پول خون پدر مرحوم شان را تقاضا خواهند کرد. برخی دیگر، دست به تنوع در طراحی زده و مادربردهایی با امکانات متفاوت اما چیپ‌ست یکسان تولید می‌کنند. در این‌باره زمان مناسبی را برای تحقیقات میدانی و اینترنتی در نظر بگیرید.
صبر کنید! قبل از اینکه قدم اول را بردارید و مادربرد خود را انتخاب کنید لازم است تا از توانایی‌های چیپ‌ست انتخابی مطمئن شوید. بسیاری از وب‌سایت‌های معتبر اینترنتی بخش ویوه‌ای را به تست و بررسی چیپ‌ست‌ها اختصاص می‌دهند. گردش در میان مطالب این منابع در نگرش شما به توانایی واقعی چیپ‌ست‌ها خواهد افزود. به‌عنوان مثال چیپ‌ست Intel P965 از رابط IDE پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین تولیدکننده مادربرد برای اینکه یک رابط IDE که لازم و ضروری است در مادربرد قرار دهد نیاز به چیپ کنترلی اضافی دارد که خود هزینه تولید و به‌تبع آن قیمت مصرف‌کننده را افزایش خواهد داد. موارد مشابه با این موضوع کم نیستند. امیدوارم که قادر به ترجمه مطالب باشید، چراکه زبان اغلب این وب‌سایت‌ها انگلیسی، اسپانیای، روسی یا آلمانی است!
صبر بیشتر تا یادم نرفته گفته باشم که سری هم به بازار زده و با سماجت درباره کارکرد چیپ‌ست‌ها و موارد حاشیه‌ای آن پرس‌وجو کنید. در بین فروشگاه‌داران محترم افرادی هستند که اطلاعات بهتر و مطلوب‌تری نسبت به وب‌سایت‌ها در اختیار شما قرار خواهند داد، مضاف اینکه زبان ایشان هم برای شما آشناست!
