پ?وهش ها و مطالعات بسيارى از محققان با روزشمار انقلاب اسلامى در جريان بود كه با وقوع قطعى آن بيش از پيش نظرها و مطالعات را به خود معطوف كرد. تاكنون كتاب هاى بسيارى در مورد انقلاب اسلامى نوشته و منتشر شده اند كه بخشى از اين كتاب ها از محققان ايرانى و برخى ديگر از محققان غيرايرانى بوده است. در ميان كسانى كه از بيرون مرزها نگاهى پ?وهشى داشته اند، دو گونه رويارويى با انقلاب اسلامى وجود دارد.
يكى شامل آن دسته از محققانى است كه براساس مشاهدات مستقيم خود در كوران انقلاب اسلامى به تحقيق و توصيف انقلاب پرداخته اند و ديگرى در برگيرنده جمعى از محققان است كه با استناد به آرا و گزارش هاى نويسندگان ايرانى و خارجى اثرى در مورد انقلاب اسلامى به رشته تحرير درآوردند. محققان و نويسندگانى چون تدا اسكاچ پل، رابرت لونى، مايكل فيشر، جان فوران، ميشل فوكو و بسيارى ديگر اسامى غيرايرانى آشنايى براى علاقه مندان به مطالعات نظرى در مورد انقلاب اسلامى هستند. در دهه اى كه گذشت _ دست كم از نيمه دوم دهه هفتاد _ ترجمه روايت ميشل فوكو از انقلاب اسلامى به لحاظ اقبال عمومى در ميان فارسى زبانان، از ديگران پيشى گرفت. ترجمه چند اثر او و معرفى آرا و نظريات او در فلسفه، ادبيات و سياست از طريق مطبوعات موجب شد تا اين فيلسوف چهره اى شناخته شده تر از ديگران داشته باشد. بدين ترتيب منتشر شدن كتاب «ايرانيان چه رويايى در سر دارند» مخاطبان بسيارى را به خود جلب كرد. اما اين اقبال عمومى دال بر ماهيت نظرى محكم و مطالعه دقيق اين فيلسوف در مورد انقلاب اسلامى نيست.
در واقع كتاب مذكور يك گزارش ?ورناليستى از انقلاب عرضه كرد. در شرايطى كه پ?وهش هاى بسيارى از محققان ايرانى و غيرايرانى در چاپ اول متوقف ماندند، كتاب كم حجم «ايرانيان چه رويايى در سر دارند» از سوى انتشارات هرمس به چاپ سوم رسيد، اين اتفاق هر چند بى اهميت نشان داد فردى كه در مورد انقلاب اسلامى حرف مى زند ارجح بر موقعيت هاى مطالعاتى اين نقطه عطف تاريخ ايران معاصر است.
جاى خالى ترجمه مطالعات نظرى دقيق محققان غيرايرانى در بازار كتاب و به چاپ سوم رسيدن يك روايت ?ورناليستى از انقلاب اسلامى در ايران خبر از يك ارتباط متقابل ميان سطح نازل عرضه اينگونه مطالعات و تقاضاى نازل تر آن در بازار نشر دارد. كتاب «نتايج انقلاب ايران» يكى از جلوه هاى افول اين مطالعات است كه در رديف آثار ترجمه شده محققان غيرايرانى قرار مى گيرد. كتاب مذكور سومين كتابى است كه از اين نويسنده به فارسى ترجمه مى شود. وى به سال ۱۹۶۶ پ?وهشى در مورد انقلاب مشروطه و جنبش تنباكو در ايران انجام داد. اين پ?وهش با عنوان «تحريم تنباكو در ايران» در سال ۱۳۵۶ با ترجمه شاهرخ قائم مقامى به وسيله انتشارات تيسفون و با همكارى موسسه انتشاراتى فرانكلين منتشر شد. وى در پ?وهش خود از تحريم توتون و تنباكو در ايران به عنوان جنبشى مردمى و موفق ياد كرده بود و آن را متضمن نخستين اتحاد موفقيت آميز ميان علما، اصلاح طلبان متجدد و جماعت ناراضى ايران تلقى كرد. شايد به دليل همين تحليل، مترجم در تذكار خود از هم داستانى با رأى و تحليل نويسنده سر باز زد. آثار او در ايران پيش از انقلاب چنان كه خود اذعان مى دارد، عمدتاً با نقدها و بررسى هاى منفى روبه رو بود. كدى مخالفت ها و نقدها را به ملى گرايانى نسبت مى دهد كه با توجه او به علماى مخالف پهلوى موافق نبودند. وى آورده است: «چند سال پيش كه ريشه هاى انقلاب ترجمه شد، به خاطر آنچه درباره توسعه و مشكلات مدرن ايران مى گفت، به سرعت مورد بحث مثبت قرار گرفت.» (نتايج انقلاب ايران، ص ۱۵۹)
كتاب «ريشه هاى انقلاب» در واقع دومين كتابى بود كه از او به فارسى ترجمه شد. (ريشه هاى انقلاب: تاريخ تفسيرى ايران معاصر، نيكى آر.كدى، ترجمه عبدالكريم گواهى، نشر قلم، ۱۳۶۹) ريشه هاى انقلاب كتابى مشتمل بر نه فصل بود كه جريان مدرن سازى ايران را از قرن نوزدهم بررسى مى كرد ضمن اينكه به قاجاريه، رضاشاه و جنگ هاى ايران فصول جداگانه اى اختصاص داده بود. اين كتاب با فصل نهم خود كه در مورد انقلاب بود به پايان مى رسيد. پس از گذشت ۲۲ سال از انتشار آن كتاب توسط انتشارات دانشگاه ييل، مديران انتشارات مذكور تجديد چاپ و بازنگرى كتاب را به نيكى آر.كدى پيشنهاد كردند كه كدى ضمن بازنگرى، سه فصل به كتاب پيشين اضافه كرد. كتاب «نتايج انقلاب ايران» ترجمه فصول دهم، يازدهم و دوازدهم كتاب بازنگرى شده كدى است كه فاقد اصلاحيه هاى كدى بر فصول ديگر است.
ضمن اينكه داراى يك نتيجه گيرى تازه، پيشگفتار و كتاب شناسى و پانوشت هاى بازنگرى شده است. فصول الحاقى «ريشه هاى انقلاب» گزارشى از وضعيت سياسى و اقتصادى ايران از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۸ است كه به مسائل اجتماعى و فرهنگى ايران در دوران كنونى پيوند مى خورد. كدى از چگونگى تولد احزاب و گروه ها در انقلاب اسلامى گزارش خود را آغاز مى كند و در ادامه به ارائه گزارشى صرف از چگونگى شكل گيرى نهادهاى مهم پس از انقلاب اسلامى مى پردازد. تاثير احزاب بر جنگ تحميلى و حتى پيش و پس از آن كانون تحقيق كدى را معين مى كنند، با توجه به اينكه هر از گاه گريزى به تحليل هاى اقتصادى دارد. كدى در تحليل خود بحث انگيزترين مسئله اجتماعى را «زنان» مى داند و در فصل «جامعه، جنسيت، فرهنگ و زندگى شهرى» به مسائل اجتماعى زنان و تاثيرات انقلاب اسلامى بر آن تا دوران سيدمحمد خاتمى تاكيد مى كند. پيشرفت زنان در عرصه آموزش، ورزش و هنرها مهم ترين موارد قابل اتكاى كدى براى بهبود وضعيت زنان در بررسى او از تاريخ ايران معاصر است. وى رشد جمعيت، مطبوعات الگوهاى ازدواج شهرى را از عوامل موثر در تغيير و تحولات وضعيت زنان در ايران ارزيابى مى كند.وضعيت ايران پس از ۱۱ سپتامبر و سياست خارجى آن يكى ديگر از مباحث عمده كتاب است كه به نتيجه گيرى نهايى او از شرايط ايران معاصر منجر مى شود.
كدى معتقد است: «خلاقيت و قابليت هاى مبارزه جويانه اثبات شده مردم ايران سبب اين اميدوارى است كه آنها قادر خواهند بود بدون هرگونه مداخله خارجى تغييرات مطلوب خود را در نظام موجود به عمل آورند.» (ص۱۴۵)كدى شرايط حاضر ايران را به لحاظ سياست هاى داخلى و خارجى پيچيده ارزيابى مى كند و سياست خارجى ايران را واقع بينانه و عمل گرا توصيف مى كند، ضمن اينكه بر ناكامى اقدامات مداخله جويانه تاكيد مى كند. «نتايج انقلاب ايران» گزارشى موجز و گسترده از وضعيت ايران در دو دهه گذشته است گزارشى كه با زبان ايجاز گستره اى از سياست و اقتصاد، تا سينما، روشنفكران و اقليت هاى قومى را در برمى گيرد و از هر واقعه مهم حتى در حد چند جمله صرف نظر نمى كند. كدى در مقدمه كتاب مخالفت خود را با كتاب هاى ?ورناليستى مطالعات ايران معاصر ابراز مى كند و مى نويسد: «چاپ كتاب هاى مهم در حوزه مطالعات ايران در دهه هاى اخير عمدتاً مرهون پ?وهشگران ايرانى تبارى است كه آثارشان به هيچ وجه نازل تر يا جانبدارانه تر از آثار پ?وهشگران غربى نيست. من خود را بسيار وامدار چنين پ?وهشگرانى مى دانم.»
