مجموعه روان شناسي يكي از رشته‌هاي گروه علوم انساني است، كه كليه فارغ التحصيلان دوره‌هاي كارشناسـي بـدون توجه به نوع مدرك تحصيلي شـان مي‌تواننـد در آزمـون ورودي كارشناسـي ارشـد روان شناسي شركت نمايند. مجموعه روان شناسي وي?گيهاي خاصي دارد كه آن را به نحوي از ساير رشته‌ها متمايز مي‌سازد. از جمله اينكه اين رشته جذابيت خاصي دارد چرا كه به عنـوان يك عـلم كاربـردي در خدمت زندگـي بهتـر قـرار دارد. روان شناسي درباره‌ي شما، ديگران، رفتارها، عملكرد ذهن و آنچه كه به آساني قابل مطالعه نيست سخن مي‌گويد.گرچه با وجود جذابيت اين رشته در عين حال بايد توجه داشت كه دستيابي به اين موارد كار چندان آساني نيست.
از طرفي تعلق اين رشته به دو مجموعه‌ي كلي علوم انساني و علوم پايه از ديگر وي?گيهاي منحصر به فرد آن است. از آنجايي كه رشته روانشناسي از سويي به مطالعه سخت افزار (دستگاه عصبي و غدد) و از سويي ديگر با مطالعه نرم افزار (رفتار، واكنش، عملكرد، تفكر و …) در ارتباط است عده‌اي آن را متعلق به مجموعه انساني و عده‌اي متعلق به مجموعه‌ي علوم پايه و پزشكي مي‌دانند، همانطور كه آزمون اين رشته نيز، هم توسط وزارت علوم و هم توسط وزارت بهداشت برگزار مي‌گردد.
به طور كلي روان شناسي يعني شناخت روان و ذهن افراد كه ما از طريق مشاهده رفتار و جلوه‌هاي آن به بررسي ذهن و ساختار آن مي‌پردازيم. مجموعه روان شناسي شامل 5 گرايش 1- روان شناسي عمومي2- روان شناسي باليني 3- سنجش و اندازه‌گيري (روان‌سنجي) 4- روانشناسي صنعتي و سازماني 5- روانشناسي باليني كودك و نوجوان مي‌باشد.
روان شناسي باليني، پر طرفدارترين گرايش اين مجموعه است .روانشناسي باليني با ارزيابي، تشخيص و درمان اختلالات از اختلالات باليني شديد تا مشكلات جزيي فردي كه به نحوي عملكرد فرد را در زندگي با مشكل مواجه كرده است، سر و كار دارد. كارشناس ارشد روانشناسي باليني مي‌تواند به عنوان روان‌شناس باليني به كار روان درماني در بيمارستان‌‌هاي رواني، كلينيك‌‌هاي روانشناسي، مراكز مشاوره و راهنمايي، سازمان بهزيستي و ادارات مربوطه به صورت فردي يا گروهي مشغول گردد. امكان ادامه تحصيل در اين گرايش در مقطع دكترا در انستيتو روانپزشكي تهران و دانشگاه علوم بهزيستي وجود دارد. روانشناسي عمومي، ديگرگرايش اين مجموعه است كه به نسبت 3 گرايش ديگر ظرفيت پذيرش بالاتري را نيز به خود اختصاص داده است. روانشناسي عمومي با مسائلي چون رفتار، رشد، هوش، يادگيري، حـافظه، انگيـزه، هيجـان، بهنجاري و ناهنجاري و رفتارهاي اجتماعـي سر و كار دارد.كارشناس ارشـد روان شناسي عمومي‌مي‌تواند به كار درمان مشكلات خانوادگي، بين فردي، فردي، تحصيلي، شغلي، زناشويي و پ?وهش‌‌‌هاي روان شناختي، خدمات روان شناسي در مراكز بهزيستي و بهداشت رواني بپردازد.دانشگاه‌‌هاي تربيت مدرس، علامه طباطبايي و الزهراء، شهيد چمران اهواز، شيراز و علوم تحقيقات امكان ادامه تحصيل در مقطع دكترا را براي اين گرايش مهيا دارند.
روان سنجي، گرايش سوم مجموعه روان شناسي است كه كمترين تعداد داوطلب و در عين حال كمترين تعداد پذيرش را دارا است. روان سنجي عمدتاً با آمار، شيوه‌هاي سنجش در آموزش و پرورش و يادگيري، ارزيابي‌هاي روانشناختي از طريق آزمونهاي رواني و شيوه‌هاي گزينش و سرند كردن در ارتباط است.كارشناس ارشد روان‌سنجي مي‌تواند به كار اجراي آزمونهاي رواني - تشخيصي، سنجش هوش، وي?گيهاي شخصيتي، آسيب‌هاي مغزي، عقب ماندگي‌هاي ذهني، ارزيابي در آموزش و پرورش، سازمان سنجش و داده‌پردازي مشغول گردد. يا به همراه يك تيم درمان در كلينيك‌‌هاي روان شناختي مشغول به كار گردد. گرايش روان سنجي در حال حاضر در ايران دكترا ندارد و اساتيد داراي تخصص اين گرايش در ايران بسيار محدودند.
روانشناسي صنعتي و سازماني، از سال 1383 به اين مجموعه افزوده شده است. روانشناسي صنعتي و سازماني پلي است بين روانشناسي محض و مهندسي انساني. اين رشته عمدتاً با علل، معلول‌هاي رفتاري، تأثيرات متقابل فرد و محيط كار و اثرگذاري محيط- فرد بر روي هم بحث مي‌كند. گرچه ظرفيت پذيرش در اين رشته بسيار محدود است ولي امروزه بسياري از كارخانجات ضرورت آن را حس كرده‌اند و درصدد بهره‌گيري از روان‌شناسان صنعتي در بهبود شرايط كاري خود هستند، كه البته اين گرايش در وزارت علوم نيز 2 نفر ظرفيت دارد.
روانشناسي باليني كودك و نوجوان، از سال 1384 به مجموعه روانشناسي افزوده شد. اين گرايش همگام با روانشناسي باليني است با اين تفاوت كه با اختلالات دوران كودكي و نوجواني سر و كار دارد. در دانشگاه آزاد علاوه بر اين 5 گرايش، گرايش ديگري تحت عنوان روانشناسي شخصيت وجود دارد. آزمون كليه گرايش‌‌ها در دانشگاه آزاد و سراسري به صورت كتبي و يك مرحله‌اي است.
در برخي از ظرفيت‌هاي دانشگاه سراسري، طرح آ.ت.ت وجود دارد كه به نوعي يك مرحله پذيرش محسوب مي‌گردد. طرح آ.ت.ت شرايط اختصاصي هر دانشگاه بوده و نحوه‌ي برگزاري آن در هر دانشگاهي اختصاصي است كه عمدتاً شامل ارزيابي توانايي‌هاي علمي، پ?وهشي، وي?گيهاي شخصيتي و . . . است و به صورت مصاحبه برگزار مي‌گردد. در رشته روان شناسي باليني، تعداد 20 نفر ظرفيت پذيرش متعلق به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي است. در اين آزمون كه از طريق وزارت بهداشت و درمان به صورت جداگانه برگزار مي‌گردد، 50 درصد سهميه پذيرش آزاد وجود دارد. گزينش در اين آزمون به صورت 70 درصد نمره كتبي و 30 درصد نمره شفاهي است.
لازم به ذكر است كه اين مجموعه از مجموعه علوم تربيتي 2 كه شامل 4 گرايش روان شناسي كودكان استثنايي، روان شناسي تربيتي، مشاوره و راهنمايي و مشاوره است، متمايز بوده و روانشناسي كودكان استثنايي و تربيتي گرايش‌هاي مجموعه روانشناسي نيستند، اگر چه عنوان روان شناسي به آنها اطلاق مي‌گردد. با توجه به اين نكته كه اين رشته بنابر ماهيتش در دو مجموعه انساني و علوم پايه طبقه‌بندي مي‌گردد، آزمون گرايش روانشناسي باليني علاوه بر وزارت علوم و دانشگاه آزاد توسط وزارت بهداشت هم به صورت جداگانه برگزار مي‌گردد كه تنها داوطلباني كه مدرك كارشناسي روانشناسي (كليه گرايش‌‌ها) را داشته باشند، مي‌توانند در اين آزمون شركت كنند.
منابع مطالعاتی
- شما فقط به دروسي كه براي گرايش مورد نظرتان داراي ضريب است پاسخ مي‌دهيد و رتبة شما در گرايش مطرح است.
زبان تخصصي:
-دانشگاه سراسري و آزاد: 1- خلاصه‌هاي هيلگارد از كتاب متن اصلي هيلگارد- زمينهي روانشناسي 2- Reading in psychology- kianoosh hashemian.samt pub 3- متون تخصصي روانشناسي و علوم تربيتي – دكتر خلعت‌بري- گل‌پرور
علم النفس: - دانشگاه سراسري: 1- علم‌النفس از ديدگاه دانشمندان اسلامي- دكتر احدي و بني جمالي، انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي 2- روانشناسي شخصيت از ديدگاه اسلامي- علي اصغر احمدي، انتشارات اميركبير 3- درسنامه‌ي نظريات جديد علم‌النفس- دكتر خلعت‌بري، انتشارات كانون فرهنگي آموزش -دانشگاه آزاد: علم‌النفس از ديدگاه دانشمندان اسلامي- دكتر احدي و بني جمالي، انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي علم‌النفس – دكتر كيانوش هاشميان – انتشارات دانشگاه پيام نور
آمار و روش تحقيق: -دانشگاه سراسري: 1- احتمالات و آمار كاربردي- دكتر دلاور- انتشارات رشد 2- مباني نظري و عملي پ?وهش- دكتر دلاور- انتشارات رشد يا روش تحقيق در روانشناسي و علوم تربيتي دكتر دلاور- نشر ويرايش 3- روش تحقيق در علوم رفتاري- دكتر سرمد، بازرگان و حجازي- انتشارات آگاه -دانشگاه آزاد: 1- روشهاي آماري در علوم رفتاري- دكتر حسن پاشا شريفي و دكتر جعفر نجفي زند. انتشارات سخن 2- روشهاي تحقيق در علوم رفتاري- دكتر حسن پاشا شريفي و نسترن شريفي- انتشارات سخن
منابع تكميلي:
روش تحقيق در علوم رفتاري- رمضان حسن نكته: مباني آمار و روش تحقيق در تمامي كتاب‌ها يكسان است و در صورتي كه فرصت چنداني نداريد مطالعه ي ساير منابع در دسترس مي‌تواند تا حد زيادي به شما كمك نمايد.
روانشناسي مرضي و كودكان استثنائي: -دانشگاه سراسري: 1- روانشناسي مرضي – تحولي- دكتر دادستان- جلد 1 و 2 و 3 - انتشارات سمت 2- روانشناسي نابهنجاري- روزنهان و سليگمن- ترجمه سيد محمدي- جلد 1 و 2 - انتشارات ساوالان و ارسباران. 3- روانشناسي و آموزش كودكان استثنايي. دكتر سيف نراقي و نادري- انتشارات ارسباران 4- بهداشت رواني و عقب‌ماندگي ذهني- دكتر احدي و بني جمالي- نشرني
-دانشگاه آزاد: 1- آسيب‌شناسي رواني- دكتر آزاد- جلد 1 و 2 2- روانشناسي نابهنجاري- روزنهان و سليگمن- ترجمه سيد محمدي- جلد 1 و 2 - انتشارات ساوالان و ارسباران 3- روانشناسي كودكان استثنايي- ميلاني فر 4- بهداشت رواني و عقب ماندگي ذهني - دكتر احدي و بني جمالي- نشرني
نكته: در درس روانشناسي مرضي، طبقه‌بندي اختلالات و وي?گي‌ها بر مبناي طبقه‌بندي تشخيصي DSMIVTR است و استفاده از منابع براي آشنايي با سيستم طبقه بندي كافي است.
منابع تكميلي: 1-خلاصه روانپزشكي كاپلان (3 جلد)- انتشارات شهرآب يا ارجمند 2-روانشناسي مرضي- ساراسون- ترجمه‌ي دكتر بهمن نجاريان- جلد 1و 2 3- نظريه‌هاي مشاوره و روان درماني- دكتر شفيع‌آبادي- مركز نشر دانشگاهي 4- نظريه‌هاي روان درماني-پروچاسكا- ترجمه سيد محمدي- انتشارات رشد 5-روانشناسي مرضي –ريچاردپي. هالجين، ويتبورن - ترجمه سيد محمدي- نشر روان
روانشناسي رشد: -دانشگاه سراسري: 1-روانشناسي ?نتيك- دكتر منصور- انتشارات سمت 2- روانشناسي رشد- برك- ترجمه ي سيد محمدي- جلد 1 و 2 – نشر ارسباران - دانشگاه آزاد: 1-روانشناسي رشد. دكتر سوسن سيف. دكتر جميله كديور و همكاران (جمعي از مولفان) – انتشارات سمت 2- روانشناسي رشد نوجواني و جواني- دكتر احدي و نيكچهر محسني. 3- پيشگامان روانشناسي رشد- دكتر فربد فدايي
منابع تكميلي: 1-روانشناسي رشد- زندن- ترجمه دكتر گنجي- انتشارات بعثت 2- روانشناسي رشد نوجواني و جواني- دكتر احدي و جمهري- انتشارات ققنوس
روانشناسي باليني: - دانشگاه سراسري و آزاد 1- روانشناسي باليني- فيرس- ترجمه‌ي مهرداد فيروزبخت- انتشارات رشد 2- روانشناسي باليني- دكتر شاملو 3- روانشناسي باليني- حميد پورشريفي- انتشارات سنجش 4- نظريه‌هاي مشاوره و روان‌درماني- دكتر شفيع‌آبادي 5- آزمونهاي رواني (در حد آشنايي با فرمت كلي آزمون را از تمام كتاب‌هاي آزمونهاي رواني مي‌توانيد مطالعه كنيد).
روانشناسي عمومي: - دانشگاه سراسري: 1- زمينهي روانشناسي- سانتراك – انتشارات رسا 2- زمينهي روانشناسي- اتكينسون، اتكينسون و هيلگارد- جلد 1 و 2 - انشارات رشد -دانشگاه آزاد: 1- زمينهي روانشناسي- اتكينسون، اتكينسون و هيلگارد- جلد 1 و 2- انتشارات رشد 2-زمينهي روانشناسي - دكتر محمد پارسا
روان‌سنجي ( سنجش و اندازه‌گيري) - دانشگاه سراسري روشهاي اندازه‌گيري و ارزشيابي آموزشي- دكتر سيف- انتشارات دوران - دانشگاه آزاد اصول روان‌سنجي و روان‌آزمايي- دكتر شريفي- انتشارات رشد
آزمونهاي هوش و استعداد - دانشگاه سراسري 1- آزمونهاي رواني- دكتر گنجي 2- آزمونهاي رواني- دكتر بهرامي- انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي 3- آزمونهاي فرافكن- دكتر بهرامي 4- راهنماي سنجش رواني مارنات. جلد 1 و 2 . ترجمه ي دكتر شريفي- انتشارات رشد. - دانشگاه آزاد 1- نظريه‌هاي هوش و شخصيت- دكتر شريفي 2- اصول روان‌سنجي و روان‌آزمايي- دكتر شريفي- انتشارات رشد 3- آزمونهاي رواني- دكتر گنجي
روانشناسي فيزيولو?يك و انگيزش و هيجان: -دانشگاه سراسري 1- انگيزش و هيجان - دكتر خداپناهي – انتشارات سمت 2- روانشناسي فيزيولو?يك- دكتر خداپناهي- انتشارات سمت 3- فيزيولو?ي اعصاب و غدد - دكتر روحاني- انتشارات سمت -دانشگاه آزاد 1- انگيزش و هيجان. جان مارشال ريو - ترجمه‌ي سيد محمدي - نشر ويرايش 2- مباني روانشناسي فيزيولو?يك. كارلسون - ترجمه‌ي مهرداد پ?هان - نشر غزل
روانشناسي شخصيت: -دانشگاه آزاد: 1- نظريه‌هاي شخصيت- شولتز- ترجمه‌ي سيد محمدي. نشر ويرايش 2- نظريه‌هاي شخصيت- دكتر سياسي- انتشارات دانشگاه تهران 3- نظريه‌هاي روان‌درماني پروچاسكا- ترجمه سيد محمدي- انتشارات رشد
