نام های ترکی - نام های پسرانه ترکی



آباقا : عمو،دوست،نخ ویاریسمان بافته شده از گیاه کتان (از نامه های کهن)
آبانوز : درخت آبنوس
آتا : مرد اولاددار،صاحب فرزند ،پدر ،اجداد ،نیاکان ،عنوانی برای مردان سالخورده در خور حرمت
آتابک : دایه ،مربّی
آتابَی : دایه ،مربّی،لَلِه
آتامان : فرمانده ،رهبر ،سرگروه،سرکرده
آتای : شناخته شده ،بارز ،آشکار ومعلوم شونده
آتایمان : شهیر،معروف
آتلی : شناخته شده،مشهورشده، کسی که اسب داشته باشد
آتون : جسور،دلیروقهرمان
آتیق : جسورودلیر،مشهور،نیرومند؛ چالاک
آتیلا : مشهور،شناخته شده
آجار : مهاجم ،غیور،زبردست وماهر
آجاراٶز : راستگو ،پایبند به عهد وپیمان
آجاسوی : اجداد نیرومند ، نیاکان شهیروشناخته شده
آجارمان : باغیرت
آجای : آنکه قادر به مباحثه باشد ،سخنگو،دستگیر کننده ،راه گشاینده
آجلان : کسی که ازخود غیرت نشان دهد
آجونال : به اندازۀ دنیا،احاطه کننده ودربرگیرندۀ هر چیز
آچیق اَل : جوانمرد ،نیک خواه ،مردانه
آدا : خشکی که هرچهارطرفش راآب فراگرفته باشد،جزیره
آدار : جدا کننده ، تحلیل گر،دلیر ،شجاع
آداش : دارای نام مشترک،دوست ورفیق ،صداقت داشتن ،هم کلام بودن
آداق : مالی که بخشش آن در قبال برآورده گشتن حاجتی وعده داده شود (نذر)
آدال : مشهورشده
آدالان : شناخته شده، صاحب شٲن وشهرت
آدای : به معنی نامزدی برای ازدواج ، کاندیدا برای امور انتخاباتی و با احراز یک وظیفۀ خاص
آدسای : محترم ،دارای نام لایق ودرخورحرمت
آدلان : معروف شو،اسم نیگوکسب کن
آدلی : نامدار،معروف ومشهور
آدی سٶنمه ز : آنکه نامش همیشه ماندگارباشد
آرات : دراصل« اَرَت» است مردان ،جنگجویان ،جسور ،بی باک
آراز : سعادت ،خوشبختی ،لذّت ،خشنودی،آرامش ،اطمینان
آرتام : ارزش،قیمت،برتری،مزیّت،خصوصیّت،وی�?گی
آرتوم : تلاشگر
آرتون : جدّی
آرزیق : ابرارواولیا ؛زاهد،تارک دنیا،انسان نیکوخصال
آرسلان : شیرغرّان
آرقان : بسیار ،جمع ،تعداد زیاد
آرقون : صاف ،پاک شده ،برگزیده شده
آرکان : فراوان،بی حدّ وحصر،کمند،کمرکوه ،پشت ،غالب
آرکیش : خبربَرَنده ،پیک،خبرچی،قاصد،رهبرکاروان وگروه
آرمان : بی باک وجسور،توانا،خواسته،آرزو،هوس
آروز : بزرگ،هدف،انسان با تجربه وخوش یُمن،کسی که خسته واز طاقت افتاده باشد
آسال : دارای اصالت،اساس،شالوده،پایه وپی،برتروحائزاهمیّت
آسلان : شیر،دلیر،قوی،جسور
آشار : آذوقه،خوراک،غذا
آشام : رتبه،درجه،مرتبه،مرحله
آشکین : قایق آینده،آنکه موفق به پیشروی شود،فراوان وافزون
آغا : محترم وبزرگوار،سرپرست خانواده یاطایفه،ریش سفیدقوم
آغابالا : اولاد عزیز،فرزند گرامی ودوست داشتنی
آغاجان : دریا دل، دارای عزت و حرمت زیاد،نیرومند،شخص گرامی ودوست داشتنی
آغار : مرد سپید رخ،قهرمان سپیدروی ،جوانمرد جسور،چالاک ،پارۀآتش
آغازال : شخص مسنّ محترم وریش سفید
آغازَر : آقایی همچون طلا
آغاسَف : شخص محترم ،باعزت وگرامی
آغامیر : رهبر محترم ،امیر ویا رئیس بزرگ
آغایار : بزرگ وشایسته حرمت ،رفیق صادق ،دوست ،محبوب
آفشین : لباسی که به هنگام رزم پوشند ،نیزه
آک بولوت : ابرسفید رنگ
آک پای : سهم ویا بخش خالی ازهر گونه حرام ،سهم حلال
آکتان : سپیده ،وقت طلوع خورشید در سحرگاهان ،میدان ،فضای باز
آکتای : مایل به سفیدی ،شبیه رنگ سفید
آک دنیز : دریای مدیترانه واقع در جنوب غرب کشورترکیه
آک شیت : خورشید ،نور آفتاب دارای صورتی نورانی ،آنکه سیمایش نورانی ودوست داشتنی است
آلا : دارای رنگهای گوناگون ومختلط
آلاتان : به سرخی گرائیدن ویاروشن شدن افق درسحرگاهان
آلاز : شعله ،اخگر،برافروختن وسرخ گشتن
آلاو : شعلۀ آتش
آلپ : قهرمان ،دلاور،پهلوان ،ماهر،جسور،شجاع ،جوانمرد
آلپ آیا : دلاور وجنگجوی مقدّس
آلپار : دلیر ،سربازجسور،مرد شجاع
الپ سو : سپاه جسور،قشون بی باک،سرباز شجاع
آلپ سوی : آنکه از سلاله ونسل قهرمانان باشد ،دارای نیاکان واجداد دلیر
آلپ کارا : پهلوان نامدار ،قهرمانی که مایۀ ترس سایرین است ،جسور
آلپمان : شخص جسور ،شجاع ،قهرمان
آل تاچ : تاج درخشان،تاج برّاق ودرخشنده
آلتای : طلا،نگین سنگی،باارزش،اصول ،متد،تدبیر،درختستان ویا بیشه زارمرتفع ،کوه بلند ورفیع
آلتون : طلا
آلتونجو : زرگر،طلافروش
آل سوی : دارای اصل ونسب نیکو،آنکه ریشه واجدادش نجیب اند
آلقان : ستودن وتمجید کردن،به شهرت رساندن،خوشبخت ساختن،فاتح ،ضبط کننده
آلقو : ازاسامی کهن است،کلاً وتماماً،همه ،یکپارچه
آلقین : محکوم کردن ،متّهم نمودن ،تجمّع ،دریک جا اجتماع کردن
آلیشیک : عادت کرده ،خو گرفته ،آنچه که شعله ور گشته وبه سرخی گراید
آنار : نامی است بسیار کهن ،به خاطر آورنده
آند : قسم ،دلیلی برای ابراز واثبات صداقت کلام
آنلار : فهمیده ،درک کننده
آنیت : مجسّمه ،تندیس یاد بود
آوجی : شکارچی ،صیّاد
آیاچی : محافظت کننده ،حامی وپشتیبان ،دلسوزوغمخوار
آیاز : از اسامی کهن ،تمیز ،روشن ،شب زمستانی بسیار سردی که آسمانش صاف ومهتابی باشد
آی بار : براق ،نورانی ودرخشان همانند ماه ،با هیبت ،ترسناک
آی بَرک : درخشان همانند ماه ،استوار وبی نقص ،نیرومند،پایدارو باوقار
آی دَنیز : « آی » و « دنیز »
آیدین : روشن ،واضح ،درخشان ،آشکار
آیقین : آنکه از فرط علاقه مدهوش گردد ،حیران ،شیدا ،عاشق
آی کاچ : ناطق ،سخنگو،خواننده ،شعر،شاعر
آیما : به خود آمدن ،بیدار شدن
آیماز : غافل ،بی خبر ، بی رنج وغصّه
ائرتَن : شفق ،صبح هنگام ،فجر
ائرکین : آزاد ورها ،مستقل
ائریشمَن : آنکه به هدفش رسد ،نائل آینده ،ملحق شونده
ائل : خلق ،جماعت،انسانها،دولت،سرزمین وولایت
ائل آرسلان : شیر ایل وطایفه ،جوانمرد وجنگاورمیهن
ائل آلان : فتح کنندۀ ممالک ،کشور گشا
ائل اوغلو : پسرایل وعشیره ،اولاد وطن ،پسربیگانه ،غریبه ،ناآشنا
ائلبارس : پلنگ ایل
ائل باشی : رئیس ورهبرایل ،مدیر وراهنمای قوم وطایفه، والی
ائل تَن : متناسب وسازگارباایل وقبیله ،تابع عادات ورسوم وآئین های متداول درایل
ائل دار : دارای ایل وسرزمین ومملکت ،ایلی که جا ومکانی دارد ،صاحب وحاکم قوم وخلق
ائل داش : هم ملیّت ،هم ن�?اد
ائل سئوَن : دوستدار میهن وقوم ،خواهان خلق ومرز وبوم
ائلسس : ندای ایل ،ندای خلق
ائلشاد : حکمران ایل ،شادی وسرورمردم
ائل شَن : مسرور وشاد شونده به همراه طایفه وایل ،مایۀ شادی وسعادت خلق،خوشحال وشاد کننده ائلمان : سمبل ونشانۀ ایل
ائل میر : آقاوسرورایل ،امیروراهبرورئیس طایفه وخلق
ائل یار : دوستدار قوم ،یاور وپشتیبان ملّت
ائلیاز : بهارایل ،مایۀ خرّمی ونشاط سرزمین
ائلیگ : حکمران ،پادشاه
ائوگین : همراه باتعجیل ،بدون تأخیر،عجولانه
اَبروک : دارای ثبات ودیانت،صبورواستوار
اَتابک : دایه، مربّی
اَر : مرد ،قهرمان ،جوانمرد ودلیر،مورد اعتماد ومقیّد به کلام خویش
اَرال : قهرمان ، آنکه جوانمرد وشجاع باشد
اَرتاج : قهرمان تاجدار
اَرتاش : جوانمرد
اَرتان : مرکب است ازدو کلمه «ار»و«دان»یعنی صبحگاه ،سپیده دم،هنگام شفق
اَرتایلان : زیبا ،ظریف وباطراوت ،جوان خوش قدوقامت
اَرتَک : همچون مرد ،همانند قهرمانان
اَرتَم : ادب وتربیت ،ارکان،درک وشعور
اَرتوران : قهرمان توران زمین ،جوانمرد وپهلوان توران ،تورانی
اَرتوز : انسان راستین ،قهرمان حقیقی
اَرچئویک : بسیار جلد وچالاک ،تند وتیز،جوانمردی که سریع بجنبد
اَرچین : دارای ناموس وشرف،پهلوان وقهرمان حقیقی ،جوانمرد واقعی
اردالان : کسی که سریع ضربه می زند
اَردَم : شایستگی ،فضیلت ،راستی
اَرَز : سکوت وآرامش ،خوشبختی ،لذّت
اَرسان : شهیر،معروف وشناخته شده
اَرسَل : دلیرهمچون پهلوان
ارسلان : شیر دلاور
اَرسومَر : قهرمان سومری ،مردی که از تبار سومریان باشد
اَرسوی : آنکه ازتبار ونسلی قدرتمند وجوانمرد باشد
اَرسین : قهرمان وجسور باشد ،مرد باشد
اَرشاد : حکمران دلاور
اَرشان : دلاور نامدار ،جوانمرد شهیر
اَرشَن : خوش بخت واقبال ،شادمان
اَرکال : بیانگر آرزوی جسارت ودلاوری است
اَرکوت : انسان خوش یمن ومبارک
ارگون : دلاور وقهرمان زمانه
اَرگونَش : جوانمرد خورشید ،مرد آفتاب
اَرگیل : جوانمردان ودلاوران ،مردان
اَرَم : خواسته وآرزو ،رضایت داشتن
اَرمان : مرد جسور وبی باک ،قهرمان
اَرونات : انسان با نظم وترتیب،بااخلاق
اَرییلماز : بی امان ،استوار وباصلابت
اَزَگی : نغمه ،آواز،آهنگ یا ملودی ،مقام موسیقی ،اصول وشیوه
اَ�?در : ا�?دها،قوی وقدرتمند ،مهیب وترسناک ،جسور
اَفشار : آنکه کاری راسریع وصریح انجام و مشکلی را حل نماید،نام یکی از بیست وچهار طایفه اوغوزها
اَمراح : دوست داشتن ،شیفته و واله گشتن ،عاشق وشیدا شدن
اَمران : دوست داشتن ،حُبّ،رفاقت کردن
اوبچین : اسلحه
اوجامان : بلند مرتبه ومعظم
اوچار : آنکه قادر به پرواز کردن باشد
اوچکان : پرواز کننده
اوچکون : جرقه یا ریزۀ آتش
اوچمان : خلبان ، پرواز کننده واوج گیرنده
اورآلتای : شبیه به تپه ،نظیر قلعه
اوراز : هدیه ،بخت ،طالع
اوراقان : جنگ جو ،ستیزکننده
اورال : تپّه دار ،مکانی مرتفع نظیر تپّه
اورام : محله ،راه عریض وپهن
اوران : ندا،آوا قول والتزام ،هنر
اورتاچ : قسمت،سهم،بخش
اورخان : خان قلعه و د�?،خان اردو گاه ،خان شهر
اورشان : نبرد ،ستیز ومبارز ،نزاع طلب
اورقا : درخت بسیاربزرگ وتناور
اورکمَز : بی باک ونترس ،جسور
اورکوت : د�? یا قلعۀ مقدّس ،اردوگاه مقدّس ،استحکام شریف
اورکون : ساختن مسکن برای خویش ،ایجاد اقامتگاه
اورمان : بیشه ،جنگل
اوروز : هدف ،بخت ،طالع
اوروش : نبرد ،ستیز،جنگ ،محاربه
اورون : تخت وتاج ،مکان خصوصی وشخصی ،مقام ورتبه ای والا
اوزان : شاعرمردمی ،عاشیق
اوزتورک : ترک توانا ومجرّب،شخص بسیارزیبا،انسان قدرتمندونرم خوی
اوزحان : خان آزاد،خان مستقلّ وغیر وابسته،خان رستگارشده
اوزگون : متأسف گشتن ،معذّب شدن
اوزمان : بالغ شده ،تکامل یافته ،بزرگ شده ،رسیده ،متخصّص ،خِبره واهل فن
اوزه ک : الماس ،جواهر
اوسال : عاقل،مثمرثمر،باتدبیرمحتاط
اوغان : خداوند،قادر،حکمران،خدای صلح وآشتی،قوی ونیرومند،کائنات
اوغلا : جوان ،جسور ،قهرمان ،جوانمرد
اوغوز : نخستین شیری که ازسینه مادرتراوش میشود یا همان آغوز ،پاک آفریده ،انسان ساده عادی
اوفلاز : بسیارزیبا ،نفیس ،نجیب
اوفلاس : مرتفع ،جسور،جوانمرد،بی باک
اوقتای : اوکتای
اوکار : پرنده ای است ماهی خوار با کاکلی به شکل تیر یا پیکان برسرش
اوکتام : مغرور ،باوقار ومتین
اوکتای : نظیرتیر ،قوی وقدرتمند ،خشمگین
اوکسال : منسوب به تیر،همانند تیر
اوکمان : کسی که همچون تیرسریع وتیزتند حرکت کند
اولقون : بالغ ورشید ،رسیده
اولوتورک : ترک بزرگ ،ترک قدرتمند
اولوجا : بزرگ ،تاحدودی قدرتمند ونیرومند
اولوسیار : یارویاورملّت
اولوشان : مشهور، دارای نام وشهرت
اومار : چاره، علاج ،امید
اوموتلو : امیدوار ،آرزومند ،منتظر
اومود : آرزو ،توقع ،امید
اومید : آرزو ،آمال وخواسته
اونال : صاحب نام،دارای شٲن ومنزلت
اونای : مناسب ،کارآمد ،پسندیدن
اون تورک : ترک شهیروسرشناس ،ترک پرآوازه
اونساچ : آنکه آوازه ونامش فراگیر باشد
اونلواَر : مرد سرشناس ،جوانمرد صاحب نام
اونور : باعظمت ،افتخار ،اعتبار وسربلندی ،نیرومند
اویار : متناسب ،مطابق ،نظیر
اویقار : پیشرفته ومتمدّن ،متعالی
اویقان : متناسب باچیزی یا کسی،هماهنگ ومطابق
اویقو : تناسب ،هماهنگی ،تطابق
اویقور : دارای تطابق،متّفق
اویقون : متناسب،مطابق ،هماهنگ
ایل آرسلان : شیرسرزمین وایل ،جسور وقهرمان
ایل آیدین : « ائل » و « آیدین »
ایل بای : والی ،امیرولایت
ایلحان : پادشاه ،حکمران ،امپراتور
ایلدیریم : صاعقه ،آذرخش،تند وتیز
ایلقار : یورش، تهاجم، حمله، حرکت تند و تیز و عهد و پیمان
ایلقاز : سلسله جبالی در شمال آناتولی
ایلکین : اولین،نخستین،پیش ازهمه
ایمگه : خیال ،تصوّر،نشان وعلامت
ایمیر : شفق،مقدّمه ،بسیار نیکو وعالی
اینان : باور کردن ،اطمینان نمودن
اینجه : چیزی که باظرافت وزیبایی بر رویش کار شده باشد ،نفیس
اٶتکم : از خود راضی ،متکبّر ،کلّه شق ومغرور ،مرد پردل وجراَت
اٶتکون : برتر ،مقاوم وپایدار
اٶجال : انتقام گرفتن،تلافی نمودن
اٶدول : انعام ،بخشش وارمغان
اٶرگین : تاج وتخت ،تخت سلطنت
اٶزآک : سیّار ،جاری شونده
اٶزال : خالص ،خاصّ،عصاره ،مایه
اٶزبایار : بزرگترین ؛عالی ترین
اٶزبیر : تک ،یگانه ،واحد
اٶزَت : خلاصه ،چکیده ومختصر
اٶزتک(اُزبَک ) : جسور،دلاوروپردل
اٶزتورک : ترک مادرزاد وخالص ،ترک عزیزودوست داشتنی
اٶزداغ : متین وباوقار همچون کوه
اٶزگور : آزاد،رها ،مستقل ،غیروابسته
اٶزمان : نزدیک به خود ،گرامی ،با شخصیت
اٶکتَم : مغرور ،کله شق،جسور
اٶکتو : مدح وستایش ،تعریف وتمجید
اٶکمَن : بسیار ذکاوتمند ،مرد عاقل
اٶگون : درک کننده ،دقیق،وهله یا نوبت
اٶگونچ : شٲن وشرف ،مدح و ستایش
اٶلچَن : سنجیده
اٶلمز : فناناپذیر ،جاودان
اٶنال : به پیش آمدن ،به عنوان رهبر وجلوه دار بودن ،پیشگویی نمودن
اٶنجَل : پدران ونیاکان که پیش تر می زیسته اند ،گذشتگان ،راه گشا
اٶندَر : رهبر،جلوه دار،راهنما،لیدر
اٶنَری : عقیده وطرزفکر،پیشنهاد
بابک : بابای کوچک،نام یکی ازقهرمانان آذربایجان
بابور : دراصل ببراست حیوانی درنده وگوشتخوارازتیره گربه سانان
بارقین : سیّاح ،گشت وگذارکننده ،آنکه راه رفته رادوباره بازنگردد
بارلاس : جنگاور،نبرد کننده،جوانمرد دلیر،قهرمان جسور
بارلاک : پناه گاه،جان پناه،سر پناه
باریمان : غنی،مالداروثروتمند
باشار : ازعهدۀ انجام کاری برآمدن ،قادربودن،مهارت یافتن
باشال : پیشرو،آنکه دررٲس سایرین باشد،ارشد
باش قارا : صاحب قدرتی عظیم،رهبرقدرتمند
باشکان : مدیر،سرپرست،رئیس ویارهبریک تشکیلات،مٶسسه،اداره ویا جمعیتی خاصّ
باش کایا : صخرۀ عظیم ،قدرتمند
باشمان : مدیر،رهبر،سرپرست
باغاتور : دلیر،شجاع،جوان مرد
باکمان : مفتّش،بازرس،ناظر
بالازر : فرزندی همانند طلا،اولاد زیبا
بالاش : فرزند کوچک
بامسی : عقاب،پرنده شکاری،طرلان
باولی : جوجه شاهین ویا بازاهلی شده ودست آموز
بای : عالیقدر،عالی جناب،غنی ومالدار
بایار : دارای نام وجاه، شهیر،بلند مرتبه
بایازید(بایزید) : ارمغان الهی،پدری که خداوندعطایش نموده باشد،شخص کارآمد،باهوش وذکاوت،توانا
بای بَک : آقای بزرگواروغنی
بایتور : بِیک ،همانند بیک،لایق حرمت،عالیقدر،ثروتمند
بایتوک : دارا،غنی،ثروتمند
بایرام : روز به یاد ماندنی مثل روز ملّی،تاریخی ،دینی و.. که به یاد بودش جشن بر پا گردد
بایسان : دارای شٲن ومنزلت ،بسیارمحترم،شهیر،بزرگوار،غنی
بایول : برگزیده،لایق حرمت،مُعَظّم،غنی ودارا
باییر : تپّه ،دامنه کوه،کوهپایه،گذرگاه،باریکه تنگ ودرازبین دوکوه
باییندیر : آنکه به حدّ تکامل وتعالی رسد،ترقی کننده
بَرکمان : نیرومندوقوی،انسان استوارومقاوم
بَرکیش : سالم وبی نقص بودن،سفت وسخت شدن
بَرگین : مقاوم واستوار،محکم وپابه جا،بی نقص،نیرومند
بَکمات : متشکل ازکلمات «بَی» و«محمد» است ازاسامی متداول درمنطقه ترکمنستان
بَکمان : محکم ،استوار،سخت،مقاوم وسالم،انسان نیرومند
بن تورک : من ترک هستم(دلی ،جسوروجوانمردم)
بوداق : شاخه هایی که ازتنه درخت رشد می کنند،تَرکه
بوراک : کویر،مکان غیرقابل کشت وزرع
بوران : کولاک،باران شدیدی که همراه با رعدوبرق بارد،برف وبوران، هوای برفی
بورقوت : نوعی شاهین شکاری
بورکوت : عقاب
بولات : فولاد،پولاد
بولاق : چشمه یامنبع آبی که اززمین جوشد
بویسال : وابسته ومرتبط با قدوقامت،راست قامت
بویسان : راست قامت،رشید وبرازنده،خوش قدوبالا
بَی : حاکم یک مکان،رئیس،سردَمدار،تحصیل کرده، داماد، بعضاً به جای عناوین آغاوجناب
بَیاض : کاملاً سفید
بیلتان : عالم،آنکه بواسطۀ دانش ومعرفتش کسب شهرت نماید
بَی لَربَی(بیگلربیگ) : عنوانی بود که درقدیم به حاکم یک ولایت اطلاق می گردید،والی،ناظر
بیلسای : به خوبی آشکارشونده،آنکه بدلیل معلومات ودانشش شناخته شود
بیلگن : صاحب معلومات وسیع،عالم ،باسواد
بیلَن : داننده ،فهمیده ،صاحب قوۀ ادراک وشعور،متوجّه شونده،خبردار
بیلیک : علم ،سواد وآگاهی
بٶیوک : آنچه که از لحاظ حجم،تعداد،مقدارومقیاس بزرگ ودرشت باشد، حجیم،دارای اهمیّت
پاشا : فرمانده کل قوا،متین وباوقتر
پاکمان : انسان پاک وصاف،بی گناه
پَک آلپ : جوان متین وباوقار،قهرمان استوارومقاوم
پَک اول : محکم وقوی باش
پَک شَن : بی نهایت شادمان ومسرور
پَکین : کسی که موردشک وسوءظن سایرین نباشد،به وضوح نمایان شونده
تئزآل : جَلدوچالاک،سریع وچابک
تئزآی : ماه عجول،ماهی که درابتداآید
تئلمان : زبانشناس،ادیب
تاپار : پرستش کننده،عبادت کننده
تارکان : پراکنده،پریشان،پاشیده شده
تاشکین : سیل،داشقین،جوشان وخروشان
تالای : اقیانوس،دریا،رودبزرگ،دریای بزرگ
تالو : برگزیده شده،ممتاز،پسندیده،زیبا
تامال : کامل وبی نقص،یکپارچه،مکمل
تامقا : مُهر،نشانه،علامت
تان : شفق،سپیده،دم،معجزه
تان آیدین : سفید شدن افق
تان پینار : چشمه یا منبع آب غیرعادی،چشمه فجر
تانری وئردی(تاری وردی) : عطاشده ازجانب خداوند،بخشیده شده ازسوی پروردگار
تان سئو : شیفته وعاشق معجزه ها
تان سئوَن : شیفتۀ عجیب
تانیل : شهیر،سرشناس ومشهور
تایاق(دایاق) : پایه،بنیان واساس،تکیه گاه
تایان : تکیه دادن،مطمئن بودن
تایلان : خوش قدّوقامت
تایماز : پابرجا،استوار
تَجَن : بُز کوهی
تک سوی : ازنسل وریشه ای واحد،خالص
تَکفور : حاکم امیر،حکمران
تَکیل : تنها،واحد،مفرد،تک
تَکین : واحد،یگانه،بی همتا،مفید
توپراک : خاک،زمین،اَرض،سرزمین
تورال : ثابت،نامتغیّر،ماندگار و زنده
تورقان : سالم وتندرست،سرحال وفعال
تورک آرسلان : شیرقوی وقدرتمند،ترکی که چون شیرقدرتمندوقوی باشد
تورک(ترک) : نیرو،قوّت،قدرت،قوی
تورک سوی : صاحب اجداد ونیاکان ترک
تورک ییلماز : ترک جسوروبی باک
تورَل : مرتبط باحق وعدالت،عادل
توزون : صبوروحلیم،لایق وشایسته،درست،مطابق ودارای تناسب،منتظم
توغار : سمت مشرق،خاور
توغان : عقاب
توکتاش : سنگ عظیم وبزرگ،دارای استقامت،مقاوم
توکتای : مقاومت کننده،بردباروصبور
تولقا : کلاه خود،کلاه آهنین
تونچای : محکم وسفت وسخت،مقاوم وقوی
تویقان : شاهین،لاچین
تیلاو : بهادرودلیر
تیمور : آهن،غیرشکننده
تٶرَل : متناسب بااخلاق
تٶکمَن : زیبا،برازنده
جئیحون : نام قدیمی رود« آمودریا»،خروشان وجوشان
جوشار : به هیجان آینده،ازخودبی خودشونده،خروشنده،لبریزو مالامال،غرّان
جوشغون : جوشان وخروشان،همواره درهیجان،غرّنده،لبریزشونده،سریع وشتابدار
چئویک : چالاک وزیرک،جَلد،سرزنده،ماهروزبردست،تندوتیز،محکم ونیرومند واستوار
چاپار : قاصد پیک ،چاپار؛خالدار،لکّه دار،دارای پوست ومویی سفید،زالی
چاپکان : آنکه دائم در حال حرکت باشدویک جا نایستد،مهاجم
چاچا : کماندو،دونده ،دریانورد با تجربه و ورزیده(به اصطلاح گرگ دریا)
چارمان : انسان خنده روومتبسّم ،بشّاش ومهربان
چاروم : درخت چنار
چاغماق : شعله شونده،جرقه زدن،فندک،آلتی که ایجاد جرقه کند
چاقین : آذرخش،صاعقه
چاکار : دیوارقلعه،رعدوبرق
چالیش : نبردوجنگ،مبارزه،محاربه
چام : درخت کاج
چانتای : همانند شفق،نظیرشفق،زنگ ،دارای صدایی مانندزنگ
چانقا : نوعی تله،دام،پنجه،نجیب،بااصال ونسب
چاولان : آبشار،شلاله،معروف،چاوالان
چاووش : راهنما،جارچی،گروهبان درارتش،سرکارگر
چووغون : بوران ،کولاک وبرف شدید ی که سرعتش از یکصدوبیست کیلومتر در ساعت تجاوز کند
چینار : درخت چنار
حاق تان : آنکه راستین ودرستکارباشد ،منصف،طرفدارحق وحقیقت
خاقان : خان بزرگ،خان خانان،شاهنشاه وامپراتور
خان : سلطان ،شاهنشاه ،حکمران
خانیم ناز : نازنین ودوست داشتنی چون خانم ،خانم بانازوغمزه
خَزَر : گشت وگذارکننده،آنکه درحال سیروسیاحت باشد،کسب نیرو ،پیشرفت کننده،تولید کننده
دئوریم : انقلاب،دگرگونی،تحوّل وتغییرریشه ای
داشقین : طغیان آب ازحاشیه دریابه اطراف،سیل،خروج خروشان سیلاب ازبسترواحاطۀ اطراف
داغ تکین : نظیرکوه،استواروپرعظمت چون کوه
داغلارجا : همانند کوهها،به اندازۀ کوه ها
دانیش : علم،معلومات واطلاعات،سواد
دانیشمان : مشاور،رایزن،طرف شور ومشورت
دَمیر : آهن،سخت ومحکم،استوار ومقاوم
دَنک : برابرومتعادل،متوازن ومتناسب
دورال : تغییرناپذیر،باقی ماندن به همان حالت گذشته،کاملاساکت وبی صدا
دوران : زیست کننده،آنکه زندگی کند و وجودش مشهود باشد،ماندگار
دورسون : بقا،ماندگاری وحیات،دراغلب موارد برای فرزندان مذکری که خواهان بقایشان بودند
دورو : صاف وتمیز،زلال ودرخشان،روشن وتابناک،عاری ازهرنوع آلودگی
دوروک : رٲس،نوک،قله،بلندترین نقطۀ درخت،پاک،آشکار،تابناک
دورول : پاک شدن،صاف وزلال گردیدن
دوغرو : راست ودرست،حق،صاف وزلال،آبرومند،عاری ازخطاوسهو، جهت مستقیم،استقامت
دومان : مه،آلودگی و دود،پرده،غمگینی،غصّه وکدورت،اغتشاش واختلاف، عدم درک متقابل
دونات : لباس پوشانیدن،تزئین نمودن،تجهیز کردن
دویار : درک کننده،احساس کننده،حسّاس
دویال : حسّاس،نیروی ادراک وفهم دقیق،توانا در تشخیص وتمییزسریع وبهتر
دَوین : جنبش وتکان،حرکت کردن،پیشرفت کردن،ترقّی وتعالی
دیریم : حیات،زندگی
دیزمَن : شاعر، سراینده
دیل چین : متناسب وهم وزن بااسم «ائل چین» ساخته شده است،ازبرای دل،به خاطردل
دیلمَن : آنکه مسلط به زبانهای زیادی باشد
دٶنمَز : با ثبات،صبوروپایدار،آنکه به باورهایش جامۀ عمل بپوشاند،مقیّدبه کلام خویش ،راسخ ومصمّم
زاغانوس : پرنده ای از تیرۀ شاهین
سئودالی : دلباخته وعاشق،سودا زده
سئویک : دوست ورفیق
سئویگ : عشق،محبّت،مهربان،مفتون
سئیحان : جاری وروان،خروشان،جوشان
سارمان : قوی هیکل،تنومند
ساغ آی : سالم ونیرومند،محکم واستوار،زنده،مقاوم
ساغمان : مقاوم ،دارای استقامت
ساغون : پیمانه،وسیله اندازه گیری
سالار : سردار،رهبرورئیس،بزرگ ومهتر،فرمانده
سانال : جذاب،شهیر،نام دار
سانلی : لایق حرمت وگرامی داشت
ساوورال : آنکه برسخن وقول خویش پایبند باشد
سایان : کسی که به سایرین احترام گذارد،درخورحرمت
سای دام : شفّاف،عاری ازعیب ونقص
سایمان : حسابدار،محاسب
ساییل : محترم،گرامی،معتبر
سَنجَر : نشاندن وشکافتن،غلبه کردن و فائق آمدن
سولدوز : ستارۀ آب،نام قدیمی سیّارۀ عطارد یاتیر
سونگو : سرنیزه تعبیه شده دردهانۀ لولۀ تفنگ،زوبین،نیزه کوچک
سٶنمَز : همیشه روشن وشعله ور،آنکه تاابد بسوزد وپرتوافشانی کند
شاکیر(شاکر) : شکرگذار
شانار : نام داروشهیر،پراُبُهّت
شانال : صاحب نام وجاه،شهیر
شانلی : مشهور وصاحب نام ،دارای شٲن وشهرت،صاحب رتبه ومقام
شاهلار : سلاطین ،حکمرانان ،پادشاهان
شاهین : پرنده ای شکاری و تیز با منقار کوتاه کج و، اگر اهلی گردد درشکارمورداستفاده قرارمی گیرد
شَن سوی : کسی که ازنیاکان وتباری خوشبخت باشد
شوبای : مرد قوی وسالم واستوار
شیراوغلان : پسری نظیرشاه
شیمشَک : صاعقه،رعدوبرق،آذرخش
قاپلان : پلنگ
قاچای : دونده،جَلدوتندوتیز
قاراتان : قبل ازسپیده دم،پیش ازشفق صبح ، قبل از طلوع آفتاب
قارادَنیز : دریای سیاه واقع درشمال کشورترکیه
قارتال : عقاب،قدرتمند وقوی
قایا : صخره،پرتگاه
قوباد : درشت وناخوشایند،ناموزون وبی ریخت،زُمُخت
قوتاد : شاد ومسرور باشد
قوتال : نیک بخت،شادمان وخوشحال،مسروروبا نشاط
قوتلو مارال : ماده گوزن مقدس وخوش یمن
قوچاق : جوانمرد،جسورونترس،دلیروشجاع،مردانه،سخاوتمند
قورخماز : بسیارنترس وبی باک
قورقود : دارای هیبت وشکوه،وحشت برانگیز،تندخو وخشن
قیلینج : شمشیر،قیلیج
کاراچور : شمشیر ، کمر
کامو : تمام ،عامّ،اجتماع ،عموم
کانیت : دلیل وبرهان،مدرک،ثبوت
کایان : آب پرسرعتی که ازکوه جاری شود ،سیل شدید کوهی،بهمن
کَسکین : تیز،برّنده ،تیغ
کوجامان : بسیار بزرگ ،درشت جثّه
کورال : قانون وقاعده،نظام وضابطه
کورجان : گداخته
کورشون : عنصرسُرب
کولک(کولاک) : باد و طوفان، کولاک
کونای : نشاط وسرور،شادمانی،فرح،خورشید،آفتاب کوچک
کونتای : محکم،نیرومند ومقاوم
کیپَر : دلاوروجوانمرد نمونه
کیرال : خلق،اجماع،حکمران،قیصر
کیرمان : انسانی که پوستش سفید باشد یا به سفیدی گراید
کیوانچ : اعتماد نمودن،احساس غرورکردن،افتخار،شادمانی
کٶک سان : دارای اصل وتبار
کٶک سَل : ریشه ای،پایه ای واساسی
گَرمَن : قلعه، بارو
گَزگین : سیّاح،توریست
گورسئل : سیل دمان،آب جاری خروشان وپرسرعت،،سیلاب
گورسان : صاحب شهرت وحرمت بسیار،شهیر ونامدار
گورساو : بسیارسالم واستواروسرزنده
گول اوغلان : پسری همچون گل،گل پسر
گول مان : انسان خوشایند ونیکو چون گل،دوست داشتنی چون گل
گونئی : سمت جنوب،مکان آفتابگیر
گون ایشیق : نور و درخشش خورشید
گوندَن : تابناک ودرخشنده همانند آفتاب،پارۀ خورشید،مهربان
گون دَنیز : « گون » و « دنیز »
گون شَن : خوشبخت
گون یاز : آفتاب بهاری
گٶک سئوَن : دوست دارنده آسمان
مانچو : اعاده کردن،حق کسی رابازگرداندن
مَحَمَّد : ستوده،بسیارخوشایند،پسندیده
موتسان : کسی که خوشبخت وسعادتمند محسوب می شود
نورپاشا : پاشای نورانی
نویان : سرکرده،فرمانده،شاهزاده،اصیل زاده،نجیب صاحب اصل ونسب
وورغون : دلباخته وشیفته،مفتون،شیدا،فریفته وواله گشته
وولکان : کوه آتشفشان
یئتکین : تکامل یافته ،بالغ شده،مجرّب
یئنَر : غالب ،پیروز وچیره
یئنیلمَز : آنکه هرگزشکست نخورده،ملغوب نگردد،صاحب دیانت
یاربَی : دوست ویاوربیک وآقا
یاردیمجی : کمک کننده ،مدد دهنده
یارقی : عدالت،رٲی وحکم ،شعور
یارقیچ : حاکم ،قاضی،داور
یازقی : سرنوشت ،بخت وطالع ،تقدیر
یاشموت : جوان خوش یمن ومبارک وخجسته ،خوش بخت واقبال
یاغیز : سیاه،مایل به سیاهی،خاک
یاکار : سوختن،شعله ورگشتن
یاکان : سوزاننده ،آتش زننده
یالچین : صخره بسیارمحکم ومقاوم وراست ،صخره قائم وتیز
یالمان : تپّۀ قائم وتیز،قلۀ کوه
یالین : شعله ،درخشان،درخشش آذرخش
یامچی : نامه رسان،چاپار،پیک ،قاصد
یانار : شعله ور،آتش افشان،آتشین
یورد : وطن ،سرزمین،مملکت یا ولایت
یوکسَک : والا،بلند،فوق،عالی
یولاچ : رهبر،راهنما،ایلچی،پیامبر
یول بارس : پلنگ
ییگیت : جوانمرد،جسور،شجاع
ییلماز : انصراف ناپذیر،کسی که ازگفته اش عدول نکند ،بی باک
یٶنتَم : مِتُد،روش واصول،قاعده