پاسخ به پرسش های شما(تغذیه)

سوال-من بیش از حد لاغر هستم. لطفا راه‌های چاق شدن را بفرمایید.

پاسخ-اولا باید توجه داشت که برخی افراد، به طور سرشتی لاغر هستند و چاق کردن این افراد بسیار دشوار و زمان‌بر است، اما به هر حال در اکثر موارد می‌توان با ر�?یم پرکالری حدودا ماهی یک کیلوگرم وزن این افراد را اضافه کرد. کالری اضافی نه به صورت غذا، بلکه به صورت حاشیه‌ای باید دریافت شود. منظور این است که فرد اگر اشتها داشت خودش یک کفگیر پلو بیشتر می‌خورد و نیاز به توصیه متخصص تغذیه نبوده، اما استفاده از یک لیوان آبمیوه طبیعی یا نکتار در صبحانه (علاوه بر صبحانه معمول خودشان) و استفاده از تنقلات کم‌ضرر در فاصله غذاها به‌وی�?ه بعد از شام مثل یک بستنی یا چند شکلات یا یک نعلبکی مغز پسته، بادام یا فندق می‌تواند موثر باشد. در کسانی که مشکل چربی ندارند، استفاده از ماست‌های پرچرب نیز همراه ناهار توصیه می‌شود.

دکتر سید مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و ر�?یم درمانی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور

سوال-برای کاهش اشتها چه گیاهان دارویی را توصیه می‌کنید؟

پاسخ-تمام گیاهان و میوه‌هایی که دارای فیبر یا الیاف فراوان باشند، می‌توانند در کاهش اشتها و یا به اصطلاح سیری موثر باشند. الیاف گیاهی به‌خصوص در نوع خام بعد از ورود به بدن باعث جذب آب شده و چندین برابر حجیم می‌شوند، لذا می‌توانند تا حدی جایگزین غذا شوند و احساس سیری را به‌وجود آورند. به همین دلیل مصرف سبزی‌ها و میوه‌‌های مختلف به مقدار زیاد، علاوه بر وارد کردن مقدار زیادی فیبر به بدن باعث رفع یبوست می‌شود و به‌طور کلی هضم، جذب و دفع را منظم و سهل می‌نماید، لذا از این طریق میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توانند باعث کنترل وزن گردند. از جمله گیاهان دیگری که می‌تواند تا حدی در کاهش وزن موثر باشد، چای سبز است که می‌توان آن را مانند چای سیاه و تا حد مصرف چای سیاه مصرف نمود.
در سال‌های اخیر پودرهایی از الیاف استخراج شده از گیاهان خوراکی مانند ذرت تهیه شده که در حال حاضر در داروخانه‌ها عرضه می‌گردند. طرز مصرف و میزان خوراک آنها بر روی بسته آنها ذکر شده است. اکثر این پودرها با آب یا شیر قابل خوردن می‌باشند. این محصولات بعد از مصرف با جذب آب یا مایعات حجیم شده و باعث کاهش اشتها می‌شوند. مصرف این پودرها به شرط تحرک زیاد و یا ورزش و پیروی از ر�?یم کم‌چرب، باعث اثر بیشتر در کاهش وزن و کنترل آن می‌شود.

دکترمحمد حسین صالحی سورمقی دکترای تخصصی فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران

سوال-آیا استفاده از دستگاه‌های آب کننده چربی موضعی مفید است؟

پاسخ-در حال حاضر تبلیغات، دو گروه اصلی از دستگاه‌ها را به عنوان آب کنندگان چربی موضعی معرفی می‌کنند. گروه نخست دستگاه‌هایی هستند که با ارسال امواج الکتریکی موجب انقباض‌هایی در عضلات شده و با ایجاد این انقباض‌های مکرر در عضلات، ممکن است موجب صرف انر�?ی شوند. این نوع دستگاه‌ها مورد تایید اداره غذا و دارو نبوده و استفاده از آن‌ها را برای اهداف کاهش وزن توصیه نمی‌کند. مهمترین عوارض مرتبط با بکارگیری این دستگاه‌ها، ایجاد سوختگی‌های سطحی در محل قرار گرفتن الکترودهای این دستگاه‌ها می‌باشد. همچنین ممکن است تحریکات الکتریکی این دستگاه‌ها با امواج الکتریکی طبیعی بدن نظیر امواج مغزی تداخل کنند. به همین دلیل بکارگیری این دستگاه‌ها در افراد مبتلا به ناراحتی‌های عصبی و به وی�?ه صرع و تشنج‌های عصبی ممنوع است.
گروه دوم دستگاه‌هایی هستند که با وارد آوردن ضربه‌هایی موضعی موجب فرم گرفتن عضلات شده و به این روش (نه با کاهش چربی موضعی) ظاهر اندام فرد را بهبود می‌بخشند. به تازگی برخی دستگاه‌ها به بازار عرضه شده است که شرکت‌های سازنده مدعی هستند استفاده از آن‌ها موجب کاهش سلولیت (چربی‌های زیرپوستی که برای مدتی طولانی در موضع انباشته شده و موجب ظاهری پوست پرتقالی در پوست می‌شوند) خواهد شد. البته برای تایید یا رد اثرات این دستگاه‌ها، انجام آزمون‌های طولانی مدت مورد نیاز است.
در پایان ذکر این نکته الزامی است که هیچیک از این دستگاه‌ها کاهنده چربی نبوده و اکثر آن‌ها با افزایش تونوس عضلات، فرم ظاهری بدن را بهبود می‌بخشند.

دکتر محمد حضوری استادیار دانشگاه علوم پزشکی قم

سوال-آیا می‌توان اسفناج پخته یا خام را در فریزر نگهداری کرد و برای چه مدت؟

پاسخ-در بعضی از سبزی‌ها مانند هویج و اسفناج مقدار زیادی نیترات وجود دارد که در اثر تماس با آلودگی میکروبی به نیتریت تبدیل می‌شود و با آمین‌ها و اسیدهای آمینه‌ای که از ترکیبات طبیعی مواد غذایی می‌باشند، ترکیبات سرطانزایی به نام نیتروزآمین‌ها را به وجود می‌آورند. همچنین حرارت دادن مجدد اسفناج منجر به تبدیل نیترات‌ها به نیتریت و سپس نیتریت به نیتروز آمین‌ها می‌شود، بنابراین بهتر است اسفناج را به صورت خام و تازه و تنها به مدت حداکثر یک هفته در یخچال نگهداری نمایید.

مریم آریافر کارشناس تغذیه کارشناس ارشد علوم و صنایع غذایی

سوال-مادری ۷۰ ساله دارم که دوره‌های متناوب اسهال و یبوست دارد. مشکل ایشان چیست و آیا درمان غذایی برای رفع آن وجود دارد؟

پاسخ-احتمالا مادر شما به سندرم روده تحریک‌پذیر مبتلا می‌باشند. در این بیماری، مشکل اصلی در روده است و بنابراین مواد غذایی یا خیلی سریع و یا خیلی کند از روده خارج می‌شوند و در نتیجه بیمار درگیر اسهال و یبوست متناوب و مکرر است. علائم این بیماری زمانی که بیمار در استرس باشد بیشتر بروز می‌کند. علائم بیماری در افرادی که درگیر سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) هستند، با کوچک‌ترین تغییرات در زندگی مانند مسافرت، تشدید می‌شود. با مراجعه به پزشک و با توجه به زمان و تکرار علائم و انجام کولونوسکوپی، بیماری تشخیص داده خواهد شد. برخی غذاها نظیر غذاهای پرچرب و خوراکی‌های حاوی کافئین می‌توانند سبب تحریک روده بزرگ و بدتر شدن علائم شوند. ضمنا غذاهایی که گاز فراوان تولید می‌کنند نیز سبب تشدید علائم بیماری می‌شوند. بهتر است بیماران مبتلا به این اختلال، از خوردن غذاهای پرچرب پرهیز نمایند، هر روز مقدار زیادی آب بنوشند، مقدار غذا را کاهش ولی دفعات دریافت غذا را افزایش دهند، مصرف غذاهای حاوی فیبر را به تدریج افزایش داده و با انجام نرمش و ورزش استرس را از خود دور کنند. مصرف چای نعنا نیز می‌تواند در برخی موارد به کاهش علائم کمک کند.

آزاده نجارزاده متخصص تغذیه و ر�?یم درمانی

سوال-افرادی که عضلاتی شُل، افتاده و بد فرم دارند، از چه مواد غذایی باید بیشتر استفاده کنند؟

پاسخ-مهم‌ترین عامل تغذیه‌ای که بر فرم عضلات موثر است، میزان انر�?ی دریافتی فرد می‌باشد. با افزایش دریافت انر�?ی، میزان ذخایر چربی در بدن و به‌وی�?ه در نواحی زیر پوستی افزایش یافته و موجب ایجاد ظاهری افتاده، شُل و بد فرم می‌شود. همچنین نباید فراموش کرد که انجام فعالیت‌های ورزشی منظم نقش بسیار مهمی در حفظ زیبایی ظاهری اندام‌ها و عضلات دارد. لازم به ذکر است که انجام ورزش‌های قدرتی و نیز انجام تمرینات با وزنه به عنوان بهترین نوع فعالیت‌های ورزشی برای شکل دادن به عضلات مطرح هستند. البته باورهای افراطی در بین برخی افراد و گروه‌های جامعه در مورد نقش تغذیه در فرم دادن به عضلات وجود دارد. به عنوان مثال برخی ورزشکاران معتقدند با افزایش دریافت پروتئین، عضلات فرم خشک‌تری به خود گرفته و سفت می‌شوند. البته هنوز هیچ مطالعه‌ای چنین تاثیری را تایید نکرده و از طرف دیگر دریافت زیاده از حد پروتئین‌ها ممکن است با بروز برخی عوارض جانبی همراه باشد. بنابراین بهتر است برای داشتن عضلاتی خوش‌فرم، از یک برنامه غذایی متعادل پیروی کرده و فعالیت‌های ورزشی مناسبی را پس از مشاوره با یک مربی ورزشی به‌طور روزانه برای خود در نظر بگیرید.

دکتر محمد حضوری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم