یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بیماری‌ها، سردرد است. اغلب علت آن خوش‌خیم است ولی در مواردی که غیرقابل تحمل می‌شود، نیاز به درمان جدی دارد. انواع سردردها عبارتند از سردردهای خوشه‌ای، سردردهای مزمن، سردردهای میگرنی، سردردهای تنشی، سردردهای بارداری و سردردهای صبحگاهی. دانشمندان پس از سال‌ها تحقیق و بررسی هنوز به علت واقعی بروز سردرد پی نبرده‌اند، اما دلایل بسیاری برای آن وجود دارد و آنها سعی می‌کنند با از بین بردن این دلایل و برخی روش‌های درمانی، سردردها را در میان مردم کاهش دهند.
سردردهای خوشه ای یکی از شدید ترین و غیرقابل تحمل ترین انواع سردردها، سردردهای خوشه ای است که معمولاً در اطراف چشم‌ها احساس می‌شود. مدت زمان درد از نیم ساعت تا سه ساعت است؛ ولی حملات ناشی از سردرد خوشه‌ای شاید در طول شبانه روز و حتی چندین هفته بارها تکرار شود. علت این نوع سردرد هنوز کاملاً مشخص نیست، اما می‌توان فعالیت غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه هیپوتالاموس مغز را عامل آن دانست. سردردهای خوشه ای در میان آقایان بسیار شایع تر از خانم‌هاست و زمان اوج آن ۲۰-۵۰ سالگی است. اغلب نیز شب‌ها به سراغ فرد می‌آید و نوشیدن الکل می‌تواند آن را تحریک کند.
در سردردهای خوشه‌ای درد غیرقابل تحملی در اطراف یک چشم ایجاد و کم‌کم به گونه‌ها نیز کشیده می‌شود. در این وضعیت چشم قرمز شده و از آن مرتباً اشک می‌ریزد. آبریزش بینی، حالت تهوع، کوچک شدن مردمک چشم و افتادگی پلک، از دیگر عوارض این نوع سردرد است. برای پیشگیری از این سردرد باید، از مصرف الکل و سیگار پرهیز کرد و حتماً از نعمت خواب منظم شبانه بهره مند شد. برای درمان دارویی سردردهای خوشه‌ای مصرف «لیتیم» و «وراپامیل» مناسب است. استفاده از ماسک اکسی?ن نیز کمک زیادی به کاهش سردرد خوشه ای می‌کند. سایر داروهای مؤثر شامل: «ارگوتامین» و «سوماتریپتان» و «ایندومتاسین» هستند. سردردهای خوشه ای در میان مردم شیوع زیادی ندارند و اغلب سیگاری‌ها و افراد دائم‌الخمر دچار آن می‌شوند. گاهی اوقات استنشاق اکسی?ن خالص در مرحله اولیه بروز سردرد، درد را متوقف می‌کند. به هر حال برای رهایی از این سردرد مصرف داروها در کنار آن، پرهیز کامل از مصرف دخانیات و الکل و همچنین انجام فعالیت‌های تنش‌زا ضروری است.
میگرن
این نوع سردرد نیز همچون سردردهای خوشه‌ای بسیار شدید است و معمولاً در یک قسمت سر پدید می‌آید. این سردرد آنقدر شدید است که فعالیت روزانه فرد را مختل می‌سازد. در اثر میگرن فرد دچار حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی و ترس از نور می‌شود. افراد مبتلا به میگرن نمی‌توانند در برابر محرک‌های طبیعی مثل نور، صدا و حتی علائم درد واکنش نشان دهند و به همین دلیل میزان درد شدت می‌یابد. هنگام بروز میگرن، ساقه مغز دچار اختلال و عدم عملکرد مناسب می‌شود. ساقه مغز بخشی از مغز است که کنترل واکنش‌های مربوط به گرسنگی و تنفس را بر عهده دارد.
دفع سیگنال‌های ناخواسته نیز بر عهده این بخش از مغز می‌باشد که وقتی دچار اختلال می‌شود، سیگنال‌های اضافی و ناخواسته به مغز هجوم می‌آورند و مغز را از وجود بارهای اضافی پر می‌کنند. داروهای ضدتشنج، در میان تمام داروهایی که برای درمان سردردهای میگرنی استفاده می‌شوند، بیشترین کاربرد را دارند؛ ولی عوارضی از جمله خستگی و کوفتگی فیزیکی نیز به دنبال دارند.
سردردهای صبحگاهی
سردردهای صبحگاهی، هنگام صبح،موقع بیدار شدن از خواب بروز می‌کنند و عوامل محیطی باعث ایجاد آن می‌شوند. فشار زیاد، اضطراب و نگرانی بسیار، باعث به هم خوردن خواب شبانه فرد و ابتلای او به سردرد صبحگاهی شود. مدت این سردردها کوتاه است و حدود نیم ساعت بعد برطرف می‌شوند. سینوزیت شدید، فشار خون بالا و مشکلات تنفسی در حین خواب (آپنه) باعث به وجود آمدن آن می‌شوند. مصرف سیگار و الکل نیز آن را تشدید می‌کنند؛ لذا هنگام خواب، محیط خود را به گونه‌ای فراهم کنید که در آنجا احساس آرامش و راحتی کنید، استرس خود را کنترل نمایید و در صورت فشار خون بالا آن را مداوا نمایید.
سردردهای بارداری
این نوع از سردرد اغلب در سه ماهه نخست بارداری ظاهر می‌شود و تمام سر و پیشانی را درگیر می‌کند. به نظر می‌رسد تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون مغز در بدن ما عامل ایجاد این نوع سردرد باشد. پرهیز از کم‌خوابی، استراحت کافی، ر?یم غذایی مناسب، انجام ورزش‌های سبک و دوری کردن از عوامل استرس‌زا به بهبودی این سردردها کمک می‌کند. در دوران بارداری، فرد در معرض سردردهایی مثل سردردهای میگرن و سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز قرار دارد.
مادرانی که در دوران بارداری دچار میگرن می‌شوند، ممکن است خطراتی از قبیل افزایش خطر لخته شدن خون در رگ‌های محیطی و سکته‌های قلبی و مغزی نیز آنها را تهدید کند. سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز با افزایش وزن به طور غیرعادی، تورم شدید دست و پا و وجود پروتئین در ادرار همراهند. این نوع از سردردها به طور ناگهانی بروز می‌کنند و اگر جدی گرفته نشوند، مادر دچار مسمومیت بارداری می‌شود که گاه به اغما نیز می‌انجامد.
سردرد تنشی
شایع ترین نوع سردرد، سردرد تنشی است که بعدازظهرها و شب‌ها بیشتر می‌شود و معمولاً در افرادی که دچار افسردگی و استرس مزمن هستند، بروز می‌کند. گاهی اوقات شدت آن بسیار زیاد است و فرد قادر به انجام کارهای روزمره‌اش نیست. در این نوع سردرد، فرد احساس می‌کند سرش بسیار سنگین شده است و بیشتر درد در ناحیه پیشانی و اطراف چشم‌ها احساس می‌شود.
سردرد تنشی در اثر کشیدگی عضلات سر، گردن و صورت ایجاد می‌شود؛ اما عامل اصلی آن تنگ یا گشاد شدن رگ‌های مغز است که باعث فشار به دیواره رگ‌ها می‌شود. درد ناشی از سردردهای تنشی، ضربان‌دار است و موجب بی‌خوابی فرد مبتلا می‌شود برای پیشگیری از آن باید ۱) خواب کافی داشته باشید ۲) به برنامه غذایی تان اهمیت بیشتری دهید. ۳) از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید ۴) غذاهای نیتریت‌دار که ممکن است ایجاد حساسیت کنند، مصرف نکنید. ۵) از محیط‌های پر سر و صدا، گرم و شلوغ دوری کنید. ۶) به مدت طولانی در یک حالت ننشینید. ۷) استرس‌های خود را با مدیریت کاهش دهید.
طب سوزنی و رفع سردرد
بسیاری از مردم در گذشته، سردردهایشان را با طب سوزنی مداوا می‌کردند. این روش درمانی هنوز هم در میان مردم طرفداران بسیاری دارد و بسیار هم مؤثر است. مخصوصاً خانم‌های بارداری که دچار سردرد شدید می‌شوند و نمی‌توانند به خاطر موقعیت خود از مسکن استفاده کنند، میتوانند با استفاده از روش طب سوزنی، از سردرد خود به میزان قابل توجهی بکاهند و یا آن را کاملاً برطرف کنند. مطمئن باشید که این روش ارزش امتحان کردن را دارد. سردردهایی که بر اثر خشم، ناراحتی، ترشح هورمون‌ها، استرس زیاد، مصرف الکل، مصرف برخی داروها ایجاد می‌شوند، با استفاده از شیوه قدیمی (طب سوزنی) قابل درمان هستند. بدن ما صدها نقطه دارد که می‌توان در این نقاط سوزن‌های ریزی را فرو برد و بسیاری از دردها را تسکین داد.
این کار باید حتماً توسط فرد متخصص و مجرب انجام شود. این افراد سوزن‌ها را در دست‌ها (از انگشت شست گرفته تا اولین انگشت)، پاها (اطراف انگشت شست پا) و حتی در کف سر و شانه‌ها فرو می‌برند. در طب سنتی توجه زیادی به پاکسازی بدن و دفع سموم اضافی شده است. به این ترتیب که اگر هر سال چند بار اقدام به پاکسازی بدن شود، بسیاری از تنش‌ها نیز از روح و فکر پاک شده و کمتر دچار سردرد می‌شوید. استفاده از روش پاکسازی بدن در کنار استفاده از طب سوزنی، نتیجه فوق‌العاده‌ای خواهد داشت.
روح خود را سبک کنید
سختی‌ها، مشکلات، غم‌ها و بدبختی‌ها از حقایق زندگی هستند که هیچ‌وقت نمی‌توان آنها را کاملاً مهار کرد و یا از آنها گریخت. به هر حال، بهترین راه، رویارویی با سختی‌های زندگی است. شما می‌توانید مثبت‌اندیش باشید، آرامش خود را حفظ کنید و با وجود سختی‌ها از زندگی لذت ببرید. این کار با استراحت خوب و مناسب، ریلکس کردن، مدیتیشن و یوگا میسر است. از خودتان بپرسید: «این مسأله با تمام سختی‌هایش آیا ارزش آن را دارد که تمام زندگی‌ام را نابود کند و من دیگر توان برخاستن نداشته باشم» مسلماً نه! حتی اگر تمام درها بسته شوند، باز هم روزنه‌‌ای از روشنایی وجود خواهد داشت.
گاهی اوقات سختی‌ها و مشکلات آن چیزهایی نیستند که واقعاً وجود دارند، بلکه ما به آنها پر و بال می‌دهیم و بزرگ‌شان می‌کنیم؛ آنقدر که دیگر غیرقابل تحمل می‌شوند. در این‌گونه مواقع به جای سخت‌تر کردن شرایط، به دنبال راهی برای حل مشکلات باشید و اگر نمی‌توانید آنها را حل کنید، دست‌کم آسیب‌های ناشی از آنها را به حداقل برسانید. احساسات و افکار خود را بنویسید تا رها شوید. برای خود سرگرمی مناسبی بیابید، از زیبایی‌های طبیعت بهره‌مند شوید؛ حتی اگر فقط می‌توانید یک شاخه یا یک برگ را ببینید! مشکلات خود را با کسی که به او اعتماد دارید، در میان بگذارید. عضلات بدن خود را ماسا? دهید. با انجام این کارها احساس راحتی بیشتری خواهید کرد و مشکلات مثل قبل شما را از پای در نمی‌آورند. بخشی از سردردهای ما به این دلیل است که روش شاد زندگی کردن و لذت بردن از آن را نمی‌دانیم.
درمان
معمولاً از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، استامینوفن و آسپرین برای تسکین درد استفاده می‌شود. اگر دچار درد عضلانی هستید، نقاط دردناک (گردن، سر و پشت) را آرام ماسا? بدهید. شب‌ها روی بالش مناسب بخوابید تا درد این نواحی کمتر شود. ورزش و یوگا را فراموش نکنید، چرا که تأثیر زیادی در کنترل این نوع سردردها دارند. شیوه‌های ریلکس کردن و اجتناب از موقعیت‌های استرس‌زا می‌تواند از وقوع سردرد جلوگیری کند. اما سردردهای تنشی اگر با استفراغ و تب، تاری دید، اختلال در تکلم، سستی دست و پاها، کاهش هوشیاری، حملات شدید و ضعف عمومی همراه باشند، باید جدی گرفته شده و حتماً به پزشک مراجعه شود.
